- 8 -
Właśclwę część skryptu dotyczęcę preparatyki związków organicznych poprzedzono rozdziałem I, zatytułowanym "Bezpieczeństwo i higiena pracy w laboratorium organicznym" w którym przedstawiono w skrócie podstawowe zasady prawidłowej, zgodnej z wymaganiami BHP pracy w laboratorium chemii organicznej . W części tej podano również wykaz oraz krótkę charakterystykę najbardziej szkodliwych i niebezpiecznych substancji, z którymi student może spotkać się w swej pracy laboratoryjnej. Podano także zasady udzielania pomocy w najbardziej typowych w laboratorium chemicznym wypadkach. Autorzy uważali za niezbędne wyraźne wyodrębnienie takiego rozdziału , aby wykształcić u studenta nawyki bezpiecznej , prawidłowo prowadzonej pracy laboratoryj nej.
Na rozdział II skryptu, zatytułowany "Wzór prowadzenia notatek laboratoryjnych", składa się szczegółowy opis właściwego prowadzenia notatek laboratoryjnych, elementu bardzo istotnego w edukacji chemicznej studenta. Na opis ten składaję się - podane na konkretnych przykładach acetyloocta-nu etylu oraz nitrobenzenu przepisy otrzymywania preparatu , obliczenia ste-chiometryczne, wzór prowadzenia zapisu w dzienniczku pracy oraz wzory obo-więzujęcych dokumentów.
Rozdział ten oparty na doświadczeniach pracowników naszego Instytutu winien ułatwić studentom opanowanie umiejętności systematycznej i wydajnej pracy w laboratorium organicznym, asystentom zaś pozwoli na poświęcenie więcej czasu na bezpośrednią i bardziej indywidualną dyskusję i pomoc w toku pracy laboratoryjnej studenta.
W części trzeciej zatytułowanej "Przepisy preparatywne" podano 178 przepisów otrzymywania różnorakich związków organicznych.
Stale wzrastający ilościowo materiał faktyczny z zakresu preparatywnej chemii organicznej zmusii autorów do wnikliwej selekcji ilościowej i jakościowej w zakresie proponowanych preparatów. Proponowane preparaty ujęte - na wzór "Organie Syntheses" - w najbardziej, jak się zdaje, przejrzysty układ alfabetyczny. Autorzy kierowali się w tym przypadku myślą uzyskania układu Jak najbardziej prostego i łatwego w praktycznym stosowaniu. W proponowanym zestawie syntez preparatów organicznych są reprezentowane wszystkie ważniejsze typy organicznych reakcji chemicznych reprezentowane przez odpowiednio dobrane preparaty.
Wszystkie podane w skrypcie przepisy syntez organicznych zaczerpnięte z literatury chemicznej zostały ponownie - szczegółowo sprawdzone, a w szeregu przypadkach zmodyfikowane. Część podanych syntez stanowi oryginalny dorobek pracowników Instytutu Chemii i Technologii Organicznej Politechniki śląskiej. Mając na uwadze, że skrypt w pierwszym rzędzie służyć będzie studentom po raz pierwszy przystępującym do pracy w laboratorium chemii organicznej, wszędzie tam, gdzie to było niezbędne, podano obok właściwego przepisu wskazówki praktyczne mające pomóc studentom w prawidłowym przeprowadzeniu syntezy oraz podkreślono jesz-
v