47634 Obraz37 (3)

zjawiska palenia się. Ponieważ tlen znajduje się w powietrzu, przeto dopływ powietrza jest konieczny, aby spalanie odbywało się. Każde paliwo - zawiera w sobie mniej łub więcej składników lotnych (gazowych), które pod wpływem ciepła wydzielają się z paliwa i łącząc się z tlenem, tworzą płomień. Zjawisko to wi-

Rys. 4 Lampa naltowa

Rys. 5. Piec kuchenny „wiszący" wg T. Snopińskiego

dzimy w palenisku piecowym, w palącej się lampce naftowej lub płonącej świecy parafinowej.

W celu lepszego zrozumienia zjawiska spalania się paliw przyjrzyjmy się bliżej paleniu się zwykłej lampy naftowej (rys. 4) lub trzonu kuchennego (rys. 5).

Jedną z ważniejszych części lampy jest palnik z nakładanym kapturkiem, przez którego otwór przechodzi płaski przewód | knotem. Dolna częśfc palnika posiada dookoła wiele otworów szczelinowych przez które powietrze dopływa do płomienia osłoniętego szklanym cylindrem w kształcie gruszki. Szkło odgrywa nie tylko rolę komina odprowadzającego gazy spalinowe, lecz jednocześnie zwiększa szybkośó przepływu gazów i powietrza, oraz silą światła płomienia.

Otwory szczelinowe w palniku lampy naftowej można porównać z drzwiczkami popielnika w trzonie piecowym lub kuchennym. Należy pamiętać, że najważniejszą rzeczą przy paleniu w piecu jest odpowiednie regulowanie dopływu powietrza. Przedwczesne zamknięcie dopływu powietrza powoduje niecałkowite spalanie węgla lub innego paliwa, nagromadzanie się tlenku węgla (czadu), co z kolei zagraża zdrowiu człowieka, a nawet może spowodować śmierć.

3. Materiały opałowe

W gospodarstwie domowym i w przemyśle otrzymujemy ciepło ze spalania węgla kamiennego, drzewa, torfu. Palimy nimi w piecach i trzonach kuchennych. Te paliwa zaliczamy do paliw bogatych w składniki lotne i najłatwiej zapalnych. Do paliw ubogich należą antracyt, koks i półkoks oraz węgiel drzewny uzyskany przez suchą destylację drzewa. Węgiel kamienny jest mieszaniną różnych składników. Poddając węgiel prażeniu bez dostępu powietrza czyli tak zwanej suchej destylacji w gazowniach i koksowniach otrzymujemy koks i wiele bardzo cennych produktów ubocznych. Dlatego nie dobrze jest, że opalamy nasze trzony kuchenne i piece pokojowe węglem a nie koksem lub półkoksem tj. paliwem, nie zawierającym już cennych produktów ubocznych. Należy w ogóle pamiętać, że wszystkie paliwa kopalne, jak torf, węgiel kamienny i brunatny są produktami pochodzenia roślinnego.

Średnia wartość opałowa różnych paliw (ilość jednostek ciepła — kalorii — otrzymywanych przy spalaniu 1 kg paliwa) podana jest w osobnej tablicy na końcu książki. Torf zawiera około 70%> wody — części mineralne jak: ziemia i glina po spaleniu pozostają w formie popiołu. Przy dłuższym składowaniu na zwałach węgiel kamienny powoli utlenia się i rozdrabnia, zaś przy braku przewiewu węgiel bogaty w gaz może też ulec samozapaleniu.

Węgiel brunatny jest formą pośrednią między torfem i węglem kamiennym. Posiada dużo wilgoci, a wysychając rozpada się na drobny miał. Z węgla brunatnego wyrabiamy brykiety, które mają mniej wilgoci i spalają się wolniej niż węgiel brunatny.

7