47639 S5007955

188 BARBARA CZERSKA

ce rolę popielnic w grobach odkrytych w Brzykowie, pow. Trzebnica¹*⁸, Piotrkowie Borowskim, pow. Strzelin¹*⁸, i w Sławęcicach, pow. Góra¹*⁸.

Kociołek z Wierzbic datowany według Ch. Peschecka¹³¹ na drugą po* łowę I w. p.n.e. pochodzi z celtyckiego obszaru alpejskiego. Podobnie sądzi J. Wielowieyski¹³*, J. Eggers¹³³ i inni. £. Konik¹³⁴ nie wyklucza pochodzenia kociołka z krajów alpejskich, ale zwraca uwagę, że podobne wyroby znane są również z północnej Italii oraz z okolic Akwilei.

Wiadro brązowe z żelaznymi liściowatymi okuciami, znalezione w grobie w Sławęcicach, według Ch. Peschecka¹³⁸ pochodzi z ośrodka retyjskiego, a dostało się na Śląsk za pośrednictwem kupców celtyckich. J. Eggers¹³⁶ łączy je z produkcją italską, ale uważa, że części żelazne zostały dorobione już poza granicami imperium. Pogląd ten podziela J. Wielowiejski¹³⁷. E. Konik¹³⁸ sądzi, że omawiane wiadro pochodzi z północnej Italii lub z okolic Akwilei. Niestaranne wykonanie żelaznych okuć tłumaczy tym, że ich producenci przeznaczając te wiadra dla ludności krajów „barbarzyńskich” nie dbali o ich staranne wykonanie.

Wiadra brązowe z okuciami w. kształcie delfinów znalezione w grobach w Brzykowie i Piotrkowie Borowskim są ogólnie uznane za naczynia pochodzące z warsztatów kapuaóskich w Kampanii w środkowej Italii¹³⁸. Na Śląsk dostały się również za pośrednictwem kupców celtyckich.

Z retyjskiego obszaru celtyckiego pochodzą dwa żelazne umba z pół-kulistą częścią środkową i dwustronnie wydłużonym płaskim kołnierzem oraz lekko wklęsłymi krawędziami. Umba te znaleziono w ciałopalnych

*** E. Petersen, Neue reiche Grabfunde der Spatlatenezeit aus Schlesien,. „AltschL”, t. 4: 1934, s. 243, ryc. 4; Pescheck, op. cif., s. 204, ryc. 120; Konik, Op. cit, S. 23, 24, 76, 77.

^lt# Kostrzewskd, Die ostgermanische..., s. 96 (350); Pescheck, op. cit.,. s. 249, ryc. 309; Konik, op. cif., s. 23, 24, 160.

“•Pescheck, op. cit., s. 208, ryc. 117: 8; Konik, op. cit., s. 23, 24, 179.

“* Pescheck, op. cit., s. 145.

“* Wielowiejski, Przemiany gospodarczo-społeczne..., s. 228. ^m J. Eggers, Der romische Import im freten Germanien, Hamburg 1961, | 159.

“* Konik, op. cit., s. 23, 24. ^m Pescheck, op. cit., s. 134, 139, 140.

“• Eggers, op. cit., s. 161.

*** Wielowiejski, Przemiany gospodarczo-społeczne..., s. 208.

“•Konik, op. cit., s. 25.

“* Antoniewicz, Póinolaieiitki dzban..., s. 81.

grobach jamowych odkrytych w miejscowościach Bartodzieje, pow. Góra¹⁴⁰, i Jeszkowice, pow. Wrocław¹⁴¹.

Z tego samego prawdopodobnie kręgu kulturowego pochodzą dwie brązowe rękojeści noży zakończone stylizowaną główką ptaka znane z grobu popielnicowego obsypanego szczątkami stosu ze Sławęcic, pow. Góra¹⁴¹.

Oprócz wymienionych importów, które docierały do ludności kultury przeworskiej dzięki wznowieniu handlu dalekosiężnego, spotyka się tu i wyroby warsztatów celtyckich leżących na obszarach sąsiednich Górnego Śląska. Większość tych wyrobów dostała się na teren Dolnego Śląska prawdopodobnie drogą wymiany nriędzypletnienniej. Do tej właśnie grupy zaliczyć można brązowe bransolety znalezione w zespołach późnolateńskiej kultury przeworskiej w miejscowościach Głownin, pow. Strzelin¹⁴³, Legnickie Pole, pow. Legnica¹⁴⁴, Sulęcin, pow. Oława¹⁴⁵, Kożuchów, pow. Nowa Sól¹⁴⁶, oraz fragmenty stopionych w. ogniu ozdób szklanych odkrytych w osadzie we Wrocławiu-Oporowie¹⁴⁷ i w grobie ciałopalnym w Niemiełu, pow. Oława¹⁴⁸, a także naczynia wykonane na kole garncarskim z gliny z domieszką grafitu.

Bransolety brązowe o schyłkowych formach środkowolateńskich mogły pochodzić ze środowiska celtyckiego na 'Dolnym Śląsku, podobnie jak i naczynia obtaczane bez domieszki grafitu, a wyroby szklane i ceramika grafitowa z obszarów celtyckich na Górnym Śląsku.

Nie jest wykluczone, że kowale, którzy zaopatrywali Celtów, śląskich w wyroby żelazne, mogli dostarczać część swej produkcji również sąsiadującej z nimi ludności kultury przeworskiej. Chodziłoby tu głównie o broń. Podobieństwo form nie tylko broni, ale i wielu innych wyrobów żelaznych/ zarówno u ludności kultury celtyckiej, jak i przeworskiej, wynika między innymi i z faktu, że kowale związani z ludnością autochtoniczną mogli się uczyć zawodu od kowali celtyckich.

Omówione importy, datowane na okres późno!ateński, chociaż nie wyczerpują na pewno listy wyrobów obcego pochodzenia będących wówczas w użyciu, rzucają jednak pewne światło na kontakty handlowe śląskiej ludności kultury przeworskiej. Dobrze rozwinięta gospodarka

im Pescheck, op. cit., s. 202. im Pescheck, op. cit,, s. 217.

im Pescheck, op. cit., s. 209, ryc. 145: 1, 2; Konik, op. cit., s. 179.

iw J a h n, Die Kelten..., s. 131, ryc. 44.

i«< Tackenberg, Die Wandalen..., s. 16.

iw pescheck, op. cit., s. 193.

iw Tackenberg, Die Wandalen..., s. 6.

Muzeum Archeologiczne we Wrocławiu nr inw. 1527: 29.