48930 Zdjęcie685

Złoto mozaikowe jest siarczkiem cynowym — SnSg i posiada budów krystaliczną. Występuje ono w postaci proszku. Należy uważać, że wana powyżej wzmianka z traktatu Cennino Cenniniego o ,,złocie psąffl wicznym” nie dotyczy złota mozaikowego (aurum musicum), a więc siarczku cynowego, lecz folii złotych ze srebrną podściółką. Były to więc folie złote i srebrne sklepywane razem, podobne, jakie w XVI-wiecznym malarstwie ruskim określano nazwą „dwojników”. Taka folia może rzeczywiście czernieć, a więc obawy Cennino Cenniniego są słuszne. Jest to spowodowane obecnością srebra, które pod wpływem siarkowodoru czernieje na skutek wytworzenia się na jego powierzchni siarczku srebrowego — Ag_sS. Złoto mozaikowe — SnS₂ (aurum. musicum) jest na siarkowodór odporne, jedynie tylko w drastycznych warunkach, pod wpływem czynników redukujących, przechodzić może w brunatno-czerwonawy siarczek cynawy — SnS.

2. WŁAŚCIWOŚCI ZŁOTA JAKO METALU

Ciężar właściwy złota wynosi 19,3, a jego twardość w skali Mohsa — 2,5. Złoto topi się w temperaturze 1063°C. W czystej postaci posiada doskonałą plastyczność. Cienkie folie złota walcowanego w świetle przechodzącym przeświecają zielono-niebiesko-fioletowo do czerwonego. Minimalne domieszki ołowiu, bizmutu lub cyny znacznie zmniejszają plastyczność. Stopy takie stają się kruche. Dla przykładu — dodatek 0,025% bizmutu powoduje całkowitą utratę kowalności.

Złoto jest metalem szlachetnym, stąd też odporne jest na działanie czynników chemicznych. Na powietrzu nie utlenia się. Nie rozpuszcza się w kwasie solnym, siarkowym i azotowym. Właściwym rozpuszczalnikiem jest woda królewska. Po rozpuszczeniu otrzymuje się kwas chlorozłoto-wy — HAuCli • 4H_sO. Roztwory cyjanków alkalicznych rozpuszczają złoto amonu (armeńską sól), czystą siarkę, rtęć i cynę. Jak z powyższego wynika, purpurynę otrzymywano w obydwóch przypadkach przez amalgamację cyny; (według E. Bergera, Istorija razwitija Uecliniki masljanoj żiwopisi, Izdatielstwo Akademii Chudożestw CCCP, Moskwa 1961, str. 319—320).

Złoto mozaikowe lub żydowskie, czy też brąz złoty (Musivgold) produkuje się również obecnie. Otrzymywane jest na drodze suchej przez stapianie opiłek cynowych z siarką i chlorkiem amonu do temperatury czerwonego żaru, tak długo, aż zacznie się wydzielać SO». W miejsce opiłek stosuje się również amalgamat cynowy. Otrzymany tą drogą siarczek cynowy — SnSg nosi nazwę złota mozaikowego albo proszku brązowniczego. Jest on odporny na kwasy, rozpuszcza się tylko w wodzie królewskiej. Obecnie stosuje się do wyrobu farb akwarelowych. Pozatem z pokostem lub lakierem służy do złocenia i brązowania przedmiotów z drewna, gipsu itp. W handlu spotyka się złoto mozaikowe w kolorach żólto-zloclstym, jasno-żółtym oraz czerwonawym. Kolor uzależniony jest od sposobu produkcji.