49571 tomI (231)

Fizjopatologic/nf. podstawy fizjoterapii 233

cje bólowe przy rozciąganiu tych mięśni, a pacjenci odczuwają tzw. sztywność mięśniową. W drugiej natomiast sytuacji, ból towarzyszy skurczowi mięśni, a pacjenci na odmianę odczuwają w tych miejscach zwiększoną męczliwość mięśniową (znużenie). Utrzymywanie się tak wyrażonego bólowego somatomotorycznego efektu zablokowania prowadzi z czasem - wg Briiggera - do funkcjonalnego schorzenia narządu ruchu, któremu towarzyszyć mogą dodatkowo neurowegetatywne zmiany troficzne, objawiające się m.in. obrzękami, samorodną sinicą kończyn czy nawet zrzeszotnieniem kości.

Omawiając problem bólu, warto jeszcze zwrócić uwagę na to, że niejednokrotnie możemy mieć do czynienia z pewnymi zespołami, w których objawy sugerują nieraz jakieś schorzenie, choć ich przyczyna jest zupełnie inna i zwykle topograficznie odległa. Przykładem tego mogą być tzw. zespoły pseudokorzonkowe, a wśród nich zespół przeciążenia mostka {syndrom ster-nalis). Zespól ten jest wyrazem reakcji organizmu na zwiększoną wrażliwość połączeń żebrów o-mostkowych oraz stawów mostkowo-obojczykowych w następstwie wadliwego ustawienia kifozy piersiowej (hiperkifozy), najczęściej podczas przyjmowania tzw. „siadu przedniego” i długotrwałego przebywania w tej pozycji. Degeneracyjne zmiany chorobowe (opisane powyżej tendomiozy) pojawiają się w tym zespole w mięśniach, które odciążają stawy żebrowo-mostkowe oraz most-kowo-obojczykowe: mm. intercostałes, pectoralis major, stemocleidomastoideus, scaleni oraz w krótkich mięśniach grzbietowej strony szyi. Palpacyjnie można wyczuć odruchowe napięcie oraz bolesność tych mięśni i to niezależnie od tego czy odcinek piersiowy kręgosłupa pozostaje zgięty, czy też jest wyprostowany. Zmiany tendomiotyczne w m. pectoralis major mogą imitować bóle organicznych schorzeń narządów klatki piersiowej. Poprzez reflektoryczną hipertonię mięśni szyi może z kolei dojść do wtórnego zespołu dysfunkcji kręgosłupa szyjnego. Towarzyszące temu zespołowi zaburzenia w obrębie stawów barkowo-obojczykowych mogą natomiast prowadzić do pojawiania się kolejnych odruchowych zmian len-domiotycznych w mm. serratus anterior, trapezius, biceps brachii, coracohrachia-lis oraz w prostownikach nadgarstka i palców. W zespole tym obserwuje się również bóle promieniujące w kierunku głowy, łopatki, kończyny górnej (zarówno po jej zewnętrznej, jak i wewnętrznej stronie). Nierzadko zespołowi temu towarzyszą również parestezje oraz zmiany troficzne skóry w obrębie szyi, klatki piersiowej, barków oraz ramion.

Innym przykładem może być zespół przeciążenia spojenia łonowego (syndrom symphysialis). A. Brugger opisał zmiany tendomiotyczne wzdłuż kręgosłupa lędźwiowego, dolegliwości bólowe miednicy, brzucha oraz mięśni uda (mm. ąuadriceps, sartorius, tensor fasciae lataej w pierwotnym podrażnieniu spojenia łonowego lub dysfunkcji całej obręczy miednicznej. Zasadniczą przyczyną zarówno opisywanego wcześniej zespołu mostkowego, jak i spojeniowego, jest częste przyjmowanie tzw. „siadu przedniego”, w którym to środek ciężkości tułowia pada