51009 P1010701

Rozdział 2

TEORIA ZACHOWAŃ KONSUMENTA

2.1. Ekonomiczne podejście do zachowań ludzkich

Zachowania ludzkie kształtowane są przez wiele różnorodnych czynników, wśród których ekonomiczne stanowią tylko niewielką część. Jeśli jednak założymy, że podejście ekonomiczne do zachowań ludzkich odzwierciedla pewną ich specyfikę dającą się odróżnić od podejścia socjologicznego, psychologicznego. antropologicznego, politycznego lub genetycznego, to trzeba jednocześnie pamiętać, że również te podejścia analizują uwarunkowania wyznaczające zachowanie ludzkie w kontekście ekonomicznym. Stąd dokładne określenie, co odróżnia podejście ekonomiczne od pozostałych, jest niezmiernie trudne¹.

Ekonomiczne podejście do zachowań ludzkich obejmuje rozważania dotyczące jednostek i gospodarstw domowych funkcjonujących zarówno na rynku dóbr konsumpcyjnych, jak i na rynku czynników wytwórczych. Wynika to z tego, że jednostki i gospodarstwa domowe można rozpatrywać jako konsumentów, uczestników rynku i nabywców dóbr i usług konsumpcyjnych służących zaspokojeniu potrzeb, a także jako producentów, właścicieli czynników wytwórczych zdobywających na tym rynku środki finansujące zakupy dóbr i usług. Pomijamy tu inne źródła finanse ania konsumpcji w postaci choćby różnego typu transferów (rent, emerytur, świadczeń socjalnych itp.).

Można więc stwierdzić, że zachowania konsumentów cechuje swoisty dualizm. Po pierwsze, konsument jest uczestnikiem rynku dóbr i usług konsumpcyjnych, na którym dochodzi do wymiany między konsumentami i przedsiębiorstwami wytwarzającymi dobra konsumpcyjne lub świadczącymi usługi. Jakość tych relacji zależy od stopnia elastyczności wzajemnych dostosowań między po-

G. S. Becker., Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich, PWN, Warszawa 1990, s. 19.