Tabela 7.1. Charakterystyczne cechy nasienia u zwierząt gospodarskich
Gatunek |
Objętość ejakulatu ml |
liczba plemników w ejti kulacie niln/ml |
Ruchliwość plemników % |
Morfologicznie normalne plemniki % |
[Buhaj |
5-8 |
800-2000 |
40-75 |
65-95 |
I Knur |
150-250 |
200-300 |
50-80 |
70-90 |
jlYyk |
0,8-1,2 |
2000-3000 |
60-80 |
80-95 |
1 Ogier |
60-100 |
150-300 |
40-75 |
60-90 |
rozpłodowego, pora roku (szczególnie u gatunków z rozrodem sezonowym), temperatura otoczenia, żywienie itp. U młodych samców pierwsze ejakulaty zawierają mało plemników, ich ruchliwość jest słaba, a ilość martwych i nieprawidłowo zbudowanych plemników może dochodzić do 80%. Produkcja i jakość nasienia ulegają obniżeniu w miarę starzenia się samca. Niedobór witamin, białka, składników mineralnych w diecie, promieniowanie jonizują-ce, powodąją degenerację plemników.
Regulacja rozrodu u samców ssaków jest procesem kompleksowym i uczestniczy w niej wiele czynników. Ważną rolę w tej regulacji odgrywają układy: hormonalny i nerwowy oraz czynniki środowiskowe (rys. 7.7).
W przedniej części przysadki samców wytwarzane są trzy hormony, które mają bezpośredni wpływ na gonadę męską - jądro: lutropina (LH), folitro-pina (FSH) i prolaktyna (PRL). Nadrzędną rolę w wydzielaniu tych hormonów odgrywa podwzgórze wytwarzające gonadoliberynę (GnRH) - hormon pobudzający uwalnianie gonadotropin (LH i FSH). Wydzielanie PRL jest również kontrolowane przez podwzgórze. Regulacja wydzielania PRL z przedniej części przysadki jest procesem kompleksowym. Znanych jest wiele substancji, które mogą hamować bądź pobudzać wydzielanie tego hor- i monu. Najlepiej jest poznany hamujący wpływ dopaminy oraz działanie pobu-l dzające wywierane przez tyreoliberynę (TRH) i estrogeny. I
Podwzgórze wydziela swoje neurohormony w sposób pulsacyjny. Częstotli-fl wość pulsów GnRH jest regulowana zwrotnie przez koncentrację steroidów® jak również przez ośrodkowy układ nerwowy. Pulsy GnRH, oddziałując nfl przednią część przysadki, powodują pulsacyjne uwalnianie gonadotropin (Ljfl i FSH). Pulsacyjne uwalnianie hormonów jest sygnałem dla narządów docelB wych, w których znajdują się ich receptory. Tkanką docelową hormonu Lfl są komórki śródmiąższowe jądra. Komórki śródmiąższowe pod wpływ eB LH syntetyzują hormony androgeny: testosteron, dehydroepiandrosteron i afl drostendion. Androgenem wydzielanym u samców w największej ilości jB testosteron.