48483 Scan0003

VI. Stan zabytku

1.    Zagroda

a)    właściciel, imię, nazwisko, adres, numer domu,

b)    usytuowanie i rozplanowanie zagrody (podać przykłady najstarszych we wsi i współczesnych - typowych, a także współczesnych, w których można znaleźć elementy starsze),

c)    plan zagrody (opis, rysunek): rozmiar zagrody w skali, oznaczenie stron świata,,\ położenie i rozmiar poszczególnych budynków, ich nazwy gwarowe i przeznaczenie, rozmieszczenie ogrodzeń, ogrodów, pasiek itp. Zaznaczenie wjazdów, wejście do chałupy, położenie chałupy względem pola i drogi

2.    Typy budynków (drewniane, murowane, gliniane), z jakiego okresu pochodzą najstarsze zabudowania, od kiedy zaczęto stawiać budynki murowane.

3.    Surowce budowlane - skąd i jaki sposób zdobywane, drewno (jakie lasy w pobliżu, tartaki itp.), cegła (cegielnie, wytwórnie pustaków itp.).

4.    Cieśle i murarze: skąd się ich sprowadza, na jakich zasadach wynagradza, jakie prace wykonują, jakie budynki gospodarcze sami budują, jakie prace przy nowo wznoszonym budynku wykonują stolarze.

5.    Chałupa:

a)    rodzaj (szeroko lub wąskofrontowa, sień przelotowa, ilość traktów, ze stajnią i stodołą pod jednym dachem itd.),

b)    rozmiary domu i poszczególnych wnętrz - nazwy gwarowe,

c)    lokalizacja drzwi i okien palenisk do gotowania, kominków

d)    ustawienie domu w stosunku do stron świata, drogi, podwórza,

e)    rozmieszczenie w izbach sprzętów: ław, stołu, skrzyń, łóżek itp.

f)    konstrukcja ścian; nazwy lokalne poszczególnych konstrukcji; typowe konstrukcje poszczególnych rodzajów budynków, kiedy się pojawiły, które uważane są za starsze, nazwy poszczególnych elementów ścian (pierwszej i ostatniej belki, słupów zależnie od konstrukcji ścian i położenia w ścianie), sposób ustawienia podwaliny, gatunek drewna, jego grubość, sposób wiązania bali poprzecznych i podłużnych na węgłach,

g)    konstrukcje dachu: najstarsze, obecnie powszechnie występujące, nazwy miejscowe, czy występowały konstrukcje dachu na sochy, ślemie, dachy slegowe, przy jakich budynkach, konstrukcja krokwiowa (podać formy najstarsze i współczesne), nazwy gwarowe poszczególnych elementów konstrukcji, sposób spajania krokwi na szczycie dachu,

h)    pokrycie dachu: słoma (poszywanie, rozścielanie), nazwy gwarowe snopków, dachówka, blacha (jakie budynki, od jak dawna), kto wykonuje.

i)    zabezpieczenie przed wiatrem i deszczem (kalenica, jarzmo, koźlina), sposób wykonania, nazwy gwarowe części i całości, drewniane i słomiane ozdoby dachów - szczytów, ich nazwy.