53598 Skanuj0

Budowa i właściwości hemoglobiny

J hemoglobina może łączyć się

■    z tlenem -» oksyhemoglobina

■    z CO2 -» karbaminohemoglobina

□    C0₂ jest związany nie z żelazem (jak 0₂ lub CO), ale wiązaniami karbaminowymi z globiną

■    z CO -» karboksyhemoglobina

O hemoglobina, w której żelazo jest na trzecim stopniu utlenienia (Fe³*) -methemoglobina

■    nie ma zdolności wiązania tlenu

Jeżeli hem oddzieli się od globiny i następnie utleni (żelazo stanie się trójwartościowe), powstanie oksyhemina (hematyna), w której żelazo jest trójwartościowe i połączone z grupą hydroksylową. Oksyhemina może przyłączyć chlor. Staje się wówczas chloroheminą. Łatwo i typowo krystalizuje ona w kryształki (tzw. kryształki Teichmanna), co wykorzystuje się w medycynie sądowej do rozpoznawania śladów krwi. Kryształki te powstają przez ogrzewanie sproszkowanej, zeschłej krwi z chlorkiem sodu i bezwodnikiem kwasu octowego.

J odmienny typ hemoglobiny stanowi hemoglobina mięśniowa - mioglobina

■    strukturalnie podobna do jednej z czterech podjednostek hemoglobiny

■    ma większe powinowactwo do tlenu niż hemoglobina

□    ponieważ zawiera tylko jedną grupę hemową, nie występuje tu efekt allosterycznego działania tlenu na cząsteczkę hemoglobiny

krzywa dysoq'acji tlenu dla mioglobiny ma kształt hiperboliczny (a nie „esowaty")

przy każdej prężności tlenu mioglobina ma do tlenu wyższe powinowactwo niż Hb

tlen w mięśniach jest odbierany z oksyhemoglobiny przez mio-globinę

mioglobina nie uwolni tlenu, dopóki jego prężność nie będzie naprawdę bardzo niska (poniżej p0₂ charakterystycznego dla tkanek)

■ dlatego mioglobina stanowi doskonały magazyn tlenu mięśnie szczególnie zasobne w mioglobinę mają intensywnie czerwone zabarwienie (zbudowane są z tzw. włókien czerwonych)

178

ANATOMIA I FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA