54545 OMiUP t1 Gorski8

Wydajność pompy zębatej w jednostce czasu wyznacza się w praktyce z zależności (2.53).

Ponieważ każdy ząb wychodzący z zazębienia zwiększa objętość komory ssawnej o wartość odpowiadającą iloczynowi powierzchni bocznej wrębu przez jego szerokość, więc przy liczbie zębów na kole wynoszącej z, szerokości b[m] i powierzchni bocznej wrębu f [m²] wydajność teoretyczna pompy wyraża się wzorem:

Q_th = 2 • f • b • n [m³/min]    (2.53)

gdzie:

n — prędkość obrotowa pompy [obr/min].

Przyjęto tu założenie, że oba koła zębate są identyczne.

W czasie pracy pompy z kołami zębatymi o stopniu pokrycia e>l w zazębienie wchodzą jednocześnie dwie pary zębów, co powoduje, że między nimi zostaje zamknięta szczelnie pewna objętość pompowanej cieczy. Objętość ta oznaczona jako A na rysunku 2.43 ulega zmniejszaniu w czasie obrotu kół do wartości B, co powoduje nieraz znaczny wzrost ciśnienia cieczy w przestrzeni zasklepionej, a w dalszej kolejności — niekorzystny nacisk na łożyska pompy.

Rys. 2.43. Schemat zasklepienia pompowanej cieczy w miejscu zazębienia:

A. B- komory zasklepiania.

W celu odciążenia przestrzeni międzyzębnych, stosuje się w pompach zębatych, rowki w bocznych ścianach kadłuba pompy, łączące przestrzeń zasklepioną i komorę ssawną (rys.2.44a) lub też kanały wiercone w zębach kół (rys.2.44b). Kanały te łączą przestrzeń zasklepioną z odpowiednią komorą (ssawną lub tłoczną) pompy poprzez rowki nacięte na wałku, na którym obraca się swobodnie napędzane koło zębate.

Oprócz pomp zębatych z kołami o zazębieniu zewnętrznym (rys. 2.40) istnieją również pompy zębate o zazębieniu wewnętrznym. Są one, co prawda, znacznie mniej rozpowszechnione od tamtych, spotyka się je jednak również na statkach (np. pompy okrętowe firmy duńskiej Rasmusen).

78