koalicji | ||
2. Relacja parlament-rząd |
Dominacja rządu |
Równowaga |
3. Dystrybucja władzy w parlamencie |
Koncentracja władz)' w jednej izbie |
Równy podział władzy między obie izby |
4. Liczba partii i ich rozmiar |
Dwie wielkie, znaczące partie |
Większa liczba, niekoniecznie znaczących partii |
5. Podstawa niezgody między partiami |
Socjoekonomiczna |
Socjoekonomiczna i kulturowa |
6. System wyborczy |
Większościowy |
Proporcjonalny |
7. Przestrzenny podział władzy |
Unitarny, scentralizowany system rządzenia |
Federalizm i decentralizacja |
8. Obecność formalnych ograniczeń władzy ustawodawczej |
Nieobecne |
Obecne |
Parlament
Funkcje:
Płaszczyzna normatywna:
- ustawodawstwo (do niezbywalnych uprawnień należy uchwała budżetu oraz stanowienie podatków)
- kontrola (innych organów państwa w tym władzy wykonawczej, np. interpelacje i zapytania poselskie)
- f. Kreacyjna (powoływanie i odwoływanie konstytucyjnych organówpaństwa)
- socjalizacyjno-rekrutacyjna - to dodał Machel na wykładzie
Wg Roberta Pachhenhama
- legitymizacyjna
a) ukryta - odbywanie regularnie i nieprzerwanie debat nad zasadniczymi kwestiami politycznymi
b) jawna - wyrażanie formalnej aprobaty dla działań innych podmiotów, np. rządu
c) f. Zaworu bezpieczeństwa - stwarzanie ujścia dla napięć politycznych pojawiających się między poszczególnymi podmiotami polityki i stanowiących zagrożenie dla systemu
- socj alizacyj no-rekr utacyj na
a) rekrutacja polityczna - wyłanianie liderów politycznych
b) socjalizacja - upowszechnienie wzorców zachowań politycznych charakterystycznych dla systemów demokratycznych
c) trening polityczny - nabywanie umiejętności działania politycznego - pokonywania rywali i pozyskiwania sojuszników
- decyzyjna
a) legislacja
b) f. Wyjścia - rozwiązywanie impasów jakie pojawiają się w systemie politycznym
c) artykulacja interesów grupowych
d) rozwiązywanie konfliktów między grupowych
e) nadzór i patronat nad administracją
struktura
cechy:
- unikameralizm (Dania, Grecja, Portugalia) lub bikameralizm
a) bikameralizm symetryczny (silny) - dwie izby dysponują równymi kompetencjami, najczęściej w federacjach
b) bikameralizm asymetryczny (słaby) - władza ustaw. Koncentruje się w izbie niższej
- wielkość (liczba mandatów)
- sposób kreacji izby wyższej oraz długość kadencji
a) kadencja zazwyczja dłuższa niż izby niższej
b) częsta zasada rotacji
c) częsta stała kadencja izby wyższej (poza Belgią i Polską gdzie rozwiązanie parlamentu odnosi się do całości)
d) wybory do izby wyższej:
- powszechne (Polska)
- pośrednie (Francja)
- mieszane (Irlandia, Chile)
- mianowanie parlament w demokracjach