58679 obraz1 (25)

U Vangla-Papua a Archipelagu Bismarcka matczyną krew usuwa się przez .przekłucie nosajjj- zabieg odpowiadający symbolicznie okaleczeniom genitaliów. Ten sam zwyczaj spotykamy u| Kuman Jz Nowej Gwinei, gdzie główny zabieg inicjacyjny polega na przekłuciu przegrody nosowej kan-‘ dydata. Jak pewien tubylec wyjaśniał Johnowi Nillesowi, „robi się to dla wypędzenia złej krwi, nagromadzonej od czasu, gdy znajdował się w brzuchu matki, jego kobiecego dziedzictwa”³⁸.

M. F. Ashley-Montagu sądzi, że znalazł w takich wierzeniach wyjaśnienie podcięcia³⁹. Wedle tego uczonego, mężczyźni mieliby zauważyć, że_Lkobiety eliminują „złą krew” przez menstruacjami zaczęli je naśladować, powodując [zranienie genitaliów, upodabniające męski narząd rodny do narządu żeńskiego J Chodziłoby więc nie tyle o usunięcie krwi matki, ile o odnawianie krwi przez periodyczną eliminację, jak dzieje się to u kobiet. Podcięcie pozwala mężczyznom uzyskać określoną ilość krwi przez periodyczne otwieranie ran. Ma to zresztą miejsce w ważnych okolicznościach, a także przy okazji inicjacji⁴⁰.

^Zjawisko podcięcia jest zbyt złożonej aby móc je odpowiednio przedyskutować na kilku stronicach. Jeden zwłaszcza fą^iwiąże się z naszym tematem^nowicjusz jest inicjowany w misterium^rwyiodsłania się zarazem jmistyczne i fizjologiczne więzi łączące go jeszcze z matką oraz rytuał, przez ntóry będzie mógł przemienić się w mężczyznę^Ponieważ kobieca krew jest ^wytworem żeńskiego pożywienia^ przeto nowicjusz poddany jest - jak widzieliśmy -jjicznym zakaz<3rn żywieniowym.; Mistyczna współzależność między pożywieniem a krwią i seksualnością stanowi specyficznie melane-zyjski i indonezyjski motyw inicjacyjny⁴¹, poświadczony jednakże i gdzie indziej. Zapamiętać musimy, iż nowicjusz wychodzi z tych krwawych okaleczeń radykalnie odnowiony. W sumie, wszystkie te zabiegi znajdują swe wyjaśnienie i uzasadnienie na płaszczyźnie religijnej, gdyż idea odnowienia jest ideą religijną. Nie należy więc dać się zwieść aberracyjnemu

³⁷    Alphons Schafer, Zur Initiation im Wagi-Tal („Anthropos”, XXXIII, 1938, s. 401-423), s. 421 nn.

³⁸    John Nilles, The Kuman of the Chimbu region, Central Highlands, New Gumea („Oceania”, XXI, 1950, s. 25-65), s. 37.

³³ Ashley-Montagu, op. cit, s. 302 nn. Do tego problemu powrócę w pracy Mort et Initiation.

⁴⁰ Por. np. N. B. Tindale, Initiation among the Pitjandjara, s. 208; G. Róheim, s. 229 nn. Zob. także Bruno Bettelheim, Symbolic wounds. Pubertry rites and the envious małe (Glencoe, Illinois, 1954), s. 173 nn. [Por. przekład polski Rany symboliczne. Rytuały inicjacji i zazdrość męska, przełożyła i wstępem opatrzyła Danuta Danek, Czytelnik, Warszawa 1989, s. 209 nn.] O kulturowej chronologii Australii por. D.S. Davidson, The chronological Aspects of certain Australian Social Institution (Philadclphia 1928); id., Archaeological Problems in Northern Australia („Journal Royal Anthrop. Institute”, LXV, 1934, s. 145-184); id, North-Westem Australia and the Question of Influences from the East Indies („Journal American Orient. Soc”., LVI1I, 1938, s. 61-80); F. D. McCarthy, The Prehistorie Cultures of Australia („Oceania”, XIX, 1949, s. 305-319); id., The Oceanie and Indonesian Affiłiations of Australian Cultures (.Journal of the Polynesian Society”, LXII, 1953, s. 243-261).

Por. F. Speiser, Uber Initiationen in Australia und Neuguinea, zwłaszcza s. 219-223, 247 nn.; H. Baumann, op. cit., s. 216 nn.