55124 scan0026 (24)

MATERIAŁY I PRZYBORY

Grunty, werniksy i dodatki

Biel hiszpańska, czyli gesso

Biel hiszpańska to grunt najczęściej stosowany przy wszelkich mediach malarskich, zwłaszcza przy akrylach. Jest to biała, kryjąca, matowa pasta, zawierająca biel tytanową i podobną ilość kredy, dzięki czemu jest elastyczna i łatwo ją polerować po wyschnięciu. Jest to syntetyczna wersja tradycyjnego gruntu stosowanego w malarstwie temperowym na drewnie (oryginalnie robiono ten grunt z kleju pochodzenia zwierzęcego i białej kredy), które kwitło w okresie gotyku. Podobnie jak wtedy, niektórzy współcześni artyści urozmaicają grunt, by tworzyć żłobienia, na których potem malują.

Można używać bieli hiszpańskiej do gruntowania płótna, papieru i kartonu; farby akrylowe dobrze do niej przylegają, nic łuszcząc się po wyschnięciu.

Będące w sprzedaży pojemniki z bielą hiszpańską zawierają od pół kilograma do kilku litrów.

Biel hiszpańską można łączyć z kolorami i innymi dodatkami. Niektórzy producenci zaczęli sprzedawać biel hiszpańską już zmieszaną z pastelami, a nawet czarną!

Werniksy

Nie jest konieczne werniksowanie pracy namalowanej akrylami, choć niektórzy artyści czynią to, by uzyskać matowe bądź połyskliwe wykończenie całej powierzchni obrazu i aby chronić go przed kurzem (mimo że farby akrylowe i tak łatwo utrzymać w czystości). Inną przyczyną może być chęć usunięcia drobinek farby, które pojawiają się, jeśli jeszcze dobrze nie wyschła. Na farbach akrylowych takie drobinki pozostają nawet po wyschnięciu, zwłaszcza, jeśli nałożono je grubą warstwą. Jeżeli obrazy przechowywane są jeden obok drugiego (a tak zwykle bywa), to po jakimś czasie mogą się skleić; po oderwaniu warstwa malarska ulega zniszczeniu, więc werniks pomaga uniknąć tego ryzyka.

Istnieją różne rodzaje werniksów. By uzyskać pożądany połysk, można mieszać werniksy matowe i błyszczące. Na niektórych można malować, na innych zaś nie, ale wszystkie werniksy pozwalają się usunąć odpowiednim rozpuszczalnikiem.

Jeśli stosuje się twardy werniks, dobrze jest najpierw nałożyć werniks miękki, bo gdyby warstwa twarda wymagała usunięcia mocnym rozpuszczalnikiem, warstwa malarska nie ulegnie zniszczeniu. Niezależnie od wszystkiego, zanim zaczniesz cokolwiek robić, zawsze stosuj się do wskazówek producenta.

Ryc. 68 Biel hiszpańska to najczęściej stosowany w malarstwie akrylowym grunt. Nadaje się do przygotowywania wszelkich powierzchni malarskich. Farby akrylowe znakomicie przylegają do gruntu z bieli hiszpańskiej. Jest on - zgodnie z nazwą - najczęściej biały, choć istnieją też jego odmiany kolorowe a nawet czarne. Można go kupić w pojemnikach różnej wielkości, aż do6-. 8-litrowych.

Ryc. 69. Istnieją różne typy werniksów do farb akrylowych. Poza odmianami matowymi i błyszczącymi (które można łączyć, uzyskując różny stopień połysku), są też werniksy, po których można malować i takie, na których nie można. Celem stosowania werniksu na pracach akrylowych jest usunięcie lepkich cząsteczek z suchej farby.

Ryc. 71. Na tym fragmencie poprzedniego przykładu widzisz jakość chromatycznej powierzchni: białe kolory nałożono cienko na czarny grunt, otrzymując rozmycia i przejrzystości, które tworzą interesujące szare odcienie.

Ryc. 70. Ten obraz powstał na gruncie z czarnej bieli hiszpańskiej. Kolor tła stał się podstawą dla kryjących barw akrylowych, wyróżniających się z niego dzięki swej świetlistości.