62535 P1520732

7.4.3. Cykl ruj owy

U samic zwierząt gospodarskich po osiągnięciu dojrzałości płciowej, z częstotliwością charakterystyczną dla gatunku, występują objawy rui (oprócz okro-su ciąży i nieraz podczas laktacji, np. u świni). Okres między rujami nazywa się cyklem rujowym. U krowy i świni, u których aktywność rozrodcza nie zależy od długości dnia świetlnego, ruja pojawia się co trzy tygodnie,

O

Świnia

^v _p—►
1^R1	Faza ciałka żółtego	Faza pęcherzykowa	R

0    1    3    5    7    9    11    13    15    17    19    21 0

Dni cyklu rujowego

O

Krowa

▼ P-►
R			Faza ciałka żółtego	Faza pęcherzykowa	R

0    1    3    5    7    9    11    13    15    17    19    21 0

Rys. 7.13. Cykl rujowy u świni i krowy: R - ruja, O - owulacja, L - luteoliza

niezależnie od pory roku (rys. 7.13). Samice o takiej częstotliwości cykli zaliczamy do poliestralnych (poli = wiele, estrus = ruja). Owce i klacze wykazują aktywność rozrodczą zależną od długości dnia świetlnego. U klaczy objawy rui są skorelowane z wydłużającym się dniem, u owiec odwrotnie - sezon rozrodczy pojawia się, kiedy dzień zaczyna się skracać. W sezonie rozrodczym ruja występuje wielokrotnie, u owiec z częstotliwością co 16-17, a u klaczy co 19-25 dni. Zwierzęta te zaliczamy do grupy sezonowo poliestralnych. U zwierząt futerkowych (lisy, norki) ruja występuje tylko raz w roku, są to więc samice monoestralne (mono = jeden).

7.4.3.I. Ruja

Początek objawów rui przyjęto za dzień zerowy cyklu rujowego. Następny dzień, to pierwszy dzień cyklu itd. Samica w czasie rui zezwala samcowi na kopulację. Podczas rui samice wykazują objawy niepokoju, niektóre z nich tracą apetyt, wydają charakterystyczne odgłosy (Świnia - pohukuje, krowa -porykuje). Zewnętrzne narządy płciowe są zaczerwienione i obrzmiałe, a z pochwy wycieka śluz. Błona śluzowa dróg rodnych jest rozrośnięta, dobrze ukrwiona, w macicy pojawiają się rzęski w okolicy gruczołów macicz-

198