62613 skanuj0001 4

Głowa

1.5. Staw skroniowo-żuchwowy i mięśnie żwaczowe

po przyśrodkowej stronie łuku jarzmowego ku dołowi, a jego przyczep końcowy znajduje się na wyrostku dziobiaslym. Mięśnie żwaczowe są unerwione przez ruchowe gałęzie krótkie nerwu żuchwowego (n. V_})

Ruchy żucia Usta są otwierane przez mięśniówkę dna jamy ustnej przy wsparciu mięśnia skrzydłowego bocznego. Zamykanie ust i ruchy gryzące wywołują głównie m. skroniowy i pętla mięśniowa, utworzona z m. żwacza i m. skrzydłowego przyśrodkowego.

Podczas ruchów żucia i ruchów ślizgowych w stawie skroniowo--żuchwowym współdziałają różne części czterech mięśni żwaczowych. Ze względu na swoje poziome położenie mięsień skrzydłowy boczny jest w stanie przesuwać żuchwę ku przodowi. W razie takiego działania również krążek stawowy przesuwa się ku przodowi, powiększając w ten sposób panewkę stawową.

Maksymalne otwarcie ust może niekiedy prowadzić do przemieszczenia głowy żuchwy. Przesuwa się ona wówczas z panewki stawowej do przodu i zahacza przed guzkiem stawowym, powodując bolesność jamy stawowej. Podczas nastawiania prowadzi się żuchwę wpierw ku dołowi wokół guzka stawowego, a dopiero potem do tyłu do dołu żuchwowego.

Staw skroniowo-żuchwowy Jest dobrze widoczny po usunięciu Juku jarzmowego. Umożliwia on otwieranie i zamykanie ust, a także ruchy wysuwania i cofania żuchwy oraz ruchy żucia. W stawie skroniowo-żuchwowym wyróżnia się następujące części:

35 doi żuchwowy, a guzek stawowy,

3i krążek stawowy,

3 głowę żuchwy.

Panewka stawu skroniowo-żuchwowego jest utworzona przez dół żuchwowy (fossa mundibularis, 1) kości skroniowej (os temp ornie, 2). Dół ten jest ograniczony od przodu przez lekkie wzniesienie, zwane guzkiem stawowym (tuberculum articulare), niewidoczne na rysunku. Panewka stawu łączy się z głową (caput, 4) żuchwy (,mandibula, 5) przezkrążek stawowy (discus articu-laris, 3), zbudowany z chrząstki włóknistej.

Krążek stawowy zapewnia przyleganie powierzchni stawowych. Może on przesuwać się podczas ruchów żucia oraz ruchów ślizgowych i w ten sposób powiększać ku przodowi powierzchnię stawową.

Staw skroniowo-żuchwowy jest otoczony torebką stawową, do której przyczepiają się mięśnie żwaczowe (zob. niżej).

Mięśnie żwaczowe Do grupy tej należą:

3 mięsień skrzydłowy przyśrodkowy, a mięsień skrzydłowy boczny, a mięsień żwacz,

25 mięsień skroniowy.

Mięsień skrzydłowy przyśrodkowy (m. pterygoideus media-lis, 6) odchodzi w dole skrzydłowym kości klinowej (niewidocznym na zdjęciu), przebiega ku dołowi i przyczepia się do wewnętrznej strony kąta żuchwy (angulus mandibulae, 7), na guzowatości skrzydłowej (tuberositas pterygoidea). Tam łączy się pasmami ścięgnistymi z mięśniem żwaczem, przyczepionym do zewnętrznej strony kąta żuchwy, wskutek czego tworzy się pętla mięśniowa wokół trzonu żuchwy.

Mięsień skrzydłowy boczny (m. pterygoideus lateralis, 8) zaczyna się dwiema głowami na blaszce bocznej wyrostka skrzydłowatego i na grzebieniu podskroniowym skrzydła większego kości klinowej (niewidocznym na zdjęciu). Następnie biegnie poziomo ku dołowi do szyjki żuchwy (collum mandibulae, 9) oraz do krążka stawowego (3) i torebki stawu skroniowo-żuchwowego.

Mięsień żwacz (m. masseter, 10) zaczyna się na dolnej krawędzi łuku jarzmowego (arcus zygomaticus, 11), przebiega w dół i przyczepia się na zewnętrznej stronie gałęzi i kąta żuchwy aż do wyrostka dziobiastego (processus corotioideus, 12). Mięsień skroniowy (m. lemporalis, 13) odchodzi szerokim przyczepem początkowym od łuski kości skroniowej i przebiega

Głowa

11