63120 kupisiewicz dydaktyka ogólna1
284 Dydaktyka ogólna
socjologiczne i prakseologiczne. Program ten miałby ponadto umożliwiać uczniom wykonywanie różnorakich operacji umysłowych, takich jak analiza, synteza i porównywanie, a także operatywne posługiwanie się zdobywaną wiedzą czy rozwiązywanie problemów teoretycznych i praktycznych, mono- i interdyscyplinarnych, takich, których rozwiązanie może mieć miejsce w drodze wysiłku jednostkowego, ale i takich, przy których rozwiązywaniu nieodzowny staje się wysiłek zbiorowy.
Na podstawie przeprowadzonych badań empirycznych stwierdzono, że tym wymaganiom czyni zadość program, którego strukturę obrazuje rysunek 14.
TP
Blok
informacyjny
I,
Bloki
testowe
Tl
Blok
problemowy
P
Bloki
testowo-
-problemowe
Rys. 14. Schemat programu blokowego
Zasadniczym składnikiem przedstawionego wyżej programu jest blok problemowy (P), który wymaga od jego odbiorcy intensywnego wysiłku umysłowego, np. rozwiązania zadania o niepełnych danych, sformułowania lub weryfikacji hipotezy, zaprojektowania eksperymentu itp. W toku tej pracy uczeń musi uciekać się do takich rozumowań, jak wnioskowanie, dowodzenie, wyjaśnianie (tłumaczenie) i sprawdzanie, co prowadzi do wzbogacenia posiadanej przezeń wiedzy i zarazem operacjona-lizuje tę wiedzę.
Pozostałymi składnikami omawianego programu są bloki: informacyjny (I), testowy informacyjny (TI), testowy problemy (TP), korektywny informacyjny (KI) i korektywny problemowy (KP). Warto tutaj podkreślić, że programy klasyczne nie zawierają na ogół składników oznaczonych w zastosowanej wyżej notacji jako P, PT i KP.
Zgodnie z nazwą blok I zawiera określony przez autora programu zasób informacji, przy czym informacje te mogą być w nim eksponowane zarówno w postaci tekstów programowanych w sposób liniowy lub rozgałęziony, jak i konwencjonalny. Ważną jest przy tym rzeczą, aby informacje były starannie uporządkowane według określonego kryterium - mogą nim być np. związki przyczynowo-skutkowe - i ułożone w wyraźnie zarysowane obszary pojęć (c). Bardzo przydatna do tego celu jest analiza macierzowa, którą posługują się zwolennicy metody RULEG (por. Kupi-siewicz, 1975, s. 90).
Zadaniem bloku TI jest sprawdzenie stopnia opanowania przez ucznia wszystkich obszarów pojęć, które zamieszczono w bloku I, i skierowanie go - stosownie do uzyskanych wyników - bądź do bloku P, bądź do KI. Do bloku P korzystająca z programu osoba przechodzi tylko wtedy, kiedy bezbłędnie opanowała cały materiał zawarty w bloku I. Natomiast w przypadku niedostatecznego opanowania określonego obszaru pojęciowego, np. C„ musi przejść do odpowiedniego bloku korektywnego (w tym przypadku do KC,), gdzie uzupełnia swoją wiedzę w zakresach wyznaczonych przez wyniki testu (blok TI). Przykładowo: jeżeli ktoś nie opanował tylko jednego spośród obszarów pojęć zawartych w bloku I, to w bloku KI będzie miał do czynienia wyłącznie z jednym wariantem korektywnym. W przypadku zaś niedostatecznego przyswojenia sobie treści objętej większą liczbą obszarów pojęciowych w bloku I, zostanie skierowany przez blok TI do odpowiednio większej liczby obszarów' korektywnych w bloku KI.
Tak więc do bloku P jedni uczniowie dochodzą szybciej, inni - wolniej, jedni kroczą doń bezpośrednio, inni muszą schodzić z głównej drogi na boczne trakty korektywnych rozgałęzień.
Struktura tych rozgałęzień powinna przy tym wykluczać ewentualność popełnienia przez osoby uczące się z programu blokowego więcej niż jednego błędu w danym fragmencie bloku (C lub qC), a rówmoczśnie uniemożliwiać przejście do kolejnego bloku bez uprzedniego opanowania treści danego bloku. Praktyka wykazała, że jest to możliwe w stosunku do większości uczniów przy starannej weryfikacji tekstu programo-
Wyszukiwarka