63131 PZP 1918 1994 s3

'i < i tu iii il uf lumpo convcn!ions signed and ratiGcd by ihc

Uepublic nl 1’ulaud, as well as lhose awailing ratification . . . 281 ¹ l JM of inlcrnalional agrccmcnts on trans-fromier mul inlcr-rcgional co-opcration signcd by thc Rcpublic nl Poland (in thronologica! order -slale at the end of ld94) . 286 lii I isl nl ulałeś willi which Poland signed (after 1989)

ngircmcnls on milttary co-opcralion..................287

11 Minislcrs, iis well as Acling Ministers, of Foreign Affaire of

llic Rcpublic of Poland and ihc Polish People’s Rcpublic . . . 288 12. Diplomalic rclations of Poland (aflcr 1945)............. 289

WSTĘP

W prezentacji obrazu, uwarunkowań i efektywności polityki '/agra-nicznej każdego kraju istotne jest określenie i wybór takich kryteriów poznawczych, które pozwalają ocenić potencjalne i faktycznie wykorzystane możliwości wypełniania pr/.ez państwo jego funkcji zewnętrz nvch. Istnieją w tynt zakresie co najmniej trzy wymiary poznawcze.

Wymiar podmiotowy pozwala ustalić ośrodek, który podejmuje decyzje, steruje aktywnością i realnie oddziałuje na kontakty z zagranicą. Podmiot ten można rozpatrywać instytucjonalnie (wpływ, organizacja, relacje między organami, instytucjami państwowymi i społeczno-politycznymi) lub hisluryczno-połi tycznie, tj. jako politykę zagraniczną konkretnej formy ustrojowej państwa czy konkretnego kierownictwa.

Wymiar przedmiotowy ukazuje zróżnicowanie sfer, poprzez które jest realizowana polityka zagraniczna: dyplomatycznej, gospodarczej, obronnej, naukowo-technicznej, kulturalnej itd.

Wymiar przestrzcnno-czasowy jest próbą dynamicznego spojrzenia na politykę zagraniczną państwa przez pryzmat jej zakresów geograficznych, uwzględnienia występujących w nich trwałych, .specyficznych i zmiennych uwarunkowań różnego rodzaju (na przykład polityka na danym kontynencie, wohcc państw sąsiednich, regionu itd.).

Uwzględnianie i zrozumienie istotnej treści tych wymiarów w zna-c/uej mierze ułatwia poruszanie się po skomplikowanych uwarunkowaniach polityki zagranicznej. Wyznacza je zarówno względnie uporządkowany i shicrarchizowany system wewnętrzny państwa, jak i środowisko międzynarodowe, w klórym nie nia podobnej hierarchii i gdzie obowiązują odmienne niż w systemie wewętrznym reguły działania, podporządkowania i współzależności. Między innymi z tego powodu realizacja celów polityki zagranicznej poszczególnych państw jest lak bardzo skomplikowana i różni się od sposobów realizacji celów na forum wewnętrznym.

0