Skały osadowe tworzą najczęściej układy warstwowe, przy czym im warstwa s_ tym głębiej leży pod powierzchnią terenu. Taki poziomy układ warstw nazywany płytowym, jeżeli zapadają pod pewnym kątem, jest to układ monoklinalny Gdy warstw jest wklęsły, mówi się o strukturach nieckowych. W przypadku gdy warstwy s‘ mają układ wypukły, określane sąjako wały. ....... ....
Skały te powstają z istniejących już skał, w przypadku gdy pod powierzchnią ń oddziałuje na nie podwyższone ciśnienie i temperatura oraz dochodzą obce substan chemiczne. Charakterystycznymi skałami przeobrażonymi są gnejsy, łupki krystalic kwarcyty marmury. Specyficznymi skałami płytkiego metamorfizmu są zieleńce będą przeobrażonymi kompleksami starszych skał osadowych.
W Polsce grunty skaliste powstały w dawnych dziejach geologicznych, a obecnie powierzchni występują głównie w strefie górskiej i wyżynnej. Uproszczone zestawieni występowania gruntów skalistych w podłożu budowlanym na tle stratygrafii, która informuj o wieku i następstwie warstw skalnych zamieszczono w tab. 4.2.
Tabela 4.2. Wiek i rozprzestrzenienie gruntów skalistych w podłożu budowlanym Polski
Era |
Okres i czas trwania ' w min. lat p.n.e. |
Rodzaj skał i miejsce ich powierzchniowego występowania |
Ważniejsze wydarzenia geologiczne |
1 |
2 |
3 |
4 |
Czwartorzęd (Q) |
Brak gruntów skalistych |
Patrz tabela 4.4. | |
< |
<1,8 | ||
§ |
Trzeciorzęd (Tr) |
Wyżyny: piaskowce, wapienie, |
Patrz tabela 4.4. |
o |
1,8-65 |
gipsy- | |
o N |
Sudety, bazalty. | ||
O Z |
Karpaty: skały fliszowe | ||
u u |
(piaskowce, łupki ilaste). | ||
wapienie, andezyty. | |||
Kreda (K) |
Niż (lokalnie) i wyżyny: |
Po początkowym, krótkim czasie lądo- | |
i |
65 - 142 |
wapienie, tnargle, kreda, opoki. |
wym następuje wielki zalew morski |
u |
nmkrwce. |
obejmujący prawie całą Polskę. | |
o N |
Sudety: zlepieńce, piaskowce, |
W efekcie górotwórczych ruchów | |
O N |
iłowcc, mułowce. |
alpejskich następuje wypiętrzenie Tatr | |
W 5 |
Karpaty: piaskowce, lupki |
i Pienin. | |
. |
maigle, wapienie. |
27