64614 pic 11 06 012951

324

324

Wl

Pia3zczyzny:

V

dzianie się

historia

a)    linearyzacja,

b)    ściągnięcie/wzdłużenie,

c)    permutacja segmentów historii

implikują czasową, aksjologi-(. czną perspektywę narracyjną

werbalizacja,

implikuje leksyko-syntaktyczną.

aksjologiczną perspektywę narracyjną

wska'zuje

przez oznajmienie

wskazuje przez oznajmienie

ciąg czasowy

opowiadania

I

wskazuje

przez implite⁰^

[Tdźlanie_się

Tr^arraćiTl @

WOLF SCHMID

ona w gruncie rzeczy wypadkową wszystkich operacji narracyjnych. W zakresie nazywania (jako perspektywa leksykalno-syntaktyczna) i wartościowania (jako perspektywa aksjologiczna) jest ona koniecznym zjawiskiem towarzyszącym werbalizacji, tworzącej prezentację opowieści. Inne jej postaci, jak perspektywa przestrzenna, czasowa, a nawet ideologiczna, są ustanowione już w drugiej i trzeciej płaszczyźnie, tzn. są implikowane przez operacje selekcji, konkretyzacji, segmentacji (które transformują dzianie się w historię) i linearyzacji, ściągnięcia/wzdluże-

Operacie:

inventio (tj. selekcja i kombinacja elementów pozaliterackich) implikuje ideologiczną perspektywę autora

a)    selekcja osób, sytuacji i działań z dziania się,

b)    konkretyzacja jakości wyselekcjonowanych elementów,

c)    segmentacja wątków akcji, implikują przestrzenną, czasową, ideologiczną

[ perspektywę narracyjną

PŁASZCZYZNY NARRACYJNE...    ₃₂g

nią, permutacji (które z historii czynią opowieść). Ideologiczna perspektywa autora jest już wcześniej implikowana przez imaginującą dzianie _fie inventio, tj. przez sensowną kombinację i selekcję pozaliterackich lub pochodzących z innych dzieł literackich elementów, zmierzającą do stworzenia protagonistów, sytuacji i działań.

Schemat na s. 324 przedstawia konstrukcję narracyjną z idealizująco-•genetycznego („generatywnego”) punktu widzenia. Jak wszystkie modele i reneratywne, także ten schemat konstrukcji narracyjnej nie ilustruje rzeczywistych procesów genetycznych. Konstrukcja narracyjna modelowana generatywnie nie jest równoznaczna ani z powstawaniem konkretnego dzieła narracyjnego, ani ze stopniową konkretyzacją opowieści [des [rzahlten] po stronie odbiorcy. Cztery płaszczyzny narracyjne nie pojawiają się w czasowym następstwie, lecz istnieją w dziele równocześnie, a także powstają równocześnie w sensie realnogenetycznym. Oddzielić I aę dadzą jedynie jako transformacyjne etapy achronicznego generowania, które kompleksową konstrukcję narracyjną rozkłada na logicznie kon-sekutywne operacje częściowe.

Semiotyczne powiązania płaszczyzn narracyjnych przebiegają w prze-awnym kierunku:

prezentacja opowieści

denotuje

oraz/albo wskazuje przez oznajmienie

I

denotuje

1
opowieść

i

wskazuje

1	>
historia

przez implikację