65281 Obraz (602)

4. Szyk

Odpowiednio powinniśmy zatem twierdzić, że dla wypowiedzenia (1) re-matem jest ‘znajduje się na placu Zamkowym’, albo całe ‘Kolumna Zygmunta znajduje się na placu Zamkowym’.

Najpewniejszym sposobem przekonania się, co jest tematem wypowiedzenia, jest wyobrażenie sobie pytania, na jakie wypowiedzenie to mogłoby być odpowiedzią. Wyrażenie, które występuje w pytaniu i powtarza się w odpowiedzi, jest tematem odpowiedzi.

W przykładzie powyżej uznaliśmy odpowiednie wyrażenia za tematy, gdyż powtarzały się i w pytaniu, i w odpowiedzi.

Łatwo zauważyć, że wypowiedzenia zbudowane na naszym zdaniu mogą stanowić fragmenty innych dialogów:

(ld) A: Gdzie znajduje się kolumna Zygmunta?

B: Kolumna Zygmunta znajduje się na placu Zamkowym.

(2d) A: Co znajduje się na placu Zamkowym?

B: Na placu Zamkowym znajduje się kolumna Zygmunta.

W takim wypadku tematami odpowiedzi będą ‘Kolumna Zygmunta znajduje się’ dla (ld) i ‘Na placu Zamkowym znajduje się’ dla (2d).

W swej formie pisanej wypowiedzenia osoby B w dialogach (lb) i (ld) są identyczne, podobnie jak jej wypowiedzenia w dialogach (2b) i (2d). Natomiast w mowie będą różnić się intonacją. Łatwo się o tym przekonać, czytając na glos wszystkie cztery dialogi i wsłuchując się w intonację wypowiedzi osoby B.

Ponieważ wypowiedzenia są krótkie, prawdopodobnie nie pojawi się w nich pauza, tak że w obu wypowiedzeniach intonacja będzie ciągła. W pierwszej części każdej wypowiedzi ton będzie się wznosił, a następnie zacznie opadać. To, co będzie różniło wypowiedzi (lb) od (ld) i (2b) od (2d), a zarazem będzie wspólne dla (lb) i (2b) z jednej strony oraz dla (ld) i (2d) z drugiej, to miejsce, w którym ton przestanie się wznosić, a zacznie opadać.

Odpowiednio dla (lb) i (2b) szczyt intonacji będzie poprzedzał orzeczenie, tak że znajduje się będzie już wypowiedziane z intonacją opadającą (typ intonacji zaznaczamy linią nad wyrażeniem, którego dotyczy):

(lb) Kolumna Zygmunta znajduje się na placu Zamkowym.

(2b) Na placu Zamkowym znajduje się kolumna Zygmunta.

498