66492 PB040716

230 Higiena 1 dobrostan zwierząt gospodarskich

Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 22 lipca 2003 r. ; Dz. U. WE i 2%) : 16.09.2003) jak i uregulowania krajowe (Dz. U. z 2003 nr 106, poz. 1002; Dz. U. z 2005 r. nr 33, poz. 289) określające warunki przeprowadzania do. świadczeń na zwierzętach.

Ograniczona jest liczba jednostek, w których mogą być przeprawa, dzanc takie doświadczenia. Są to:

•    jednostki organizacyjne szkół wyższych

•    instytuty naukowo-badawcze

•    placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk

•    urzędowe laboratoria weterynaryjne

•    wytwórnie produktów leczniczych lub biopreparatów

•    jednostki organizacyjne posiadające specjalistyczne laboratoria, wyko. nujące badania produktów leczniczych, środków spożywczych, substancji i preparatów chemicznych, środków ochrony roślin, produktów bio-bójczych i organizmów genetycznie zmodyfikowanych, jeżeli obowią. zek przeprowadzania takich badań wynika z odrębnych przepisów, w szczególności przepisów: Prawa farmaceutycznego, o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia, o substancjach i preparatach chemicznych, o ochronie roślin, o produktach biobójczych i przepisów o organizmach genetycznie zmodyfikowanych.

Każda z tych jednostek może być wpisana do wykazu jednostek uprawnionych do przeprowadzania doświadczeń, prowadzonego pracz Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, po przejściu odpowiedniej procedury akredytacyjnej. Jednostki te muszą wykazać, że posiadają odpowiednie warunki do utrzymywania zwierząt laboratoryjnych i doświadczalnych. Organem opiniującym, czy warunki zadeklarowane są zgodne z przepisami jest Inspekcja Weterynaryjna. Akredytacja jest ważna przez trzy lata.

Doświadczenia przeprowadzać mogą jedynie osoby mające odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie oraz posiadające indywidualne pozwolenie kierownika jednostki doświadczalnej. Pozwolenie takie jest wydawane na okres przeprowadzenia konkretnego doświadczenia.

Każde planowane doświadczenie musi uzyskać akceptację lokalnej komisji etycznej albo Krajowej Komisji Etycznej do Spraw Doświadczeń na Zwierzętach. Komisje te mają również uprawnienia kontrolne do oceny zgodności prowadzonych doświadczeń z przedstawionym wcześniej projektem.

Wnioskodawca, który pragnie przeprowadzić doświadczenie z użyciem zwierząt, musi uzasadnić konieczność takiego doświadczenia, określić liczbę i gatunek zwierząt, ich pochodzenie oraz uzasadnić, że nie można uzyskać zamierzonych wyników stosując metody alternatywne oraz musi

. ^odnić, żc lego typu doświadczenie nic było jeszcze wykonywane. Mu-• jównież określić tzw. stopień inwazyjności, czyli w jakim stopniu zwierzę ^ odczuwać ból czy cierpieć (w skali od 1 do 4 oraz najwyższy X. który ⁿ>s, _njcdopuszczalny). Doświadczenia powinno się przeprowadzać w peł-1 znieczuleniu zwierząt.

" Kierownik badań musi prowadzić pełną dokumentację doświadczenia uwzględniającą m.in. źródło pochodzenia zwierząt, liczbę użytych do doradcze” zwierząt, co zrobiono ze zwierzętami po zakończeniu doświad-_czeń- Taką dokumentację powinno się przechowywać przez trzy lata po

kończeniu badań.

5,13. Wymogi w zakresie transportu zwierząt

Swobodny przepływ towarów i usług obowiązujący w Unii Europejskiej obejmuje również zwierzęta, które mogą być przewożone z jednego ^ju członkowskiego do innego bez żadnych kontroli granicznych. Według danych EUROSTAT w roku 2000 w krajach UE poddano ubojowi 26,8 milionów sztuk bydła, 203 miliony świń, 77,6 milionów owiec i kóz. Z tej liczby ubijanych zwierząt transport żywych zwierząt pomiędzy krajami UE obejmował 2 965 784 sztuk bydła, 11 860 227 świń oraz 2 567 720 owiec i kóz. Liczba zwierząt eksportowanych do odbiorców poza UE jako zwiera rzeźne lub w celach hodowlanych wynosiła 300 184 szt. bydła, 30 772 szt. świń oraz 60 830 owiec i kóz. Liczba transportowanych koni rzeźnych wewnątrz UE wynosiła 27 430 sztuk, a import z krajów trzecich wyniósł 113 470, w tym 50 465 koni z Polski. Różne są też odległości transportowanych zwierząt, np. świnie są transportowane z Holandii do rzeźni włoskich, francuskich czy hiszpańskich pokonując odległość ponad 1500 km, a czas podróży osiąga 30-40 godzin, bydło jest transportowane nawet do Egiptu czy Libanu. Nowe kraje członkowskie, w tym również Polska, stworzą nowe większe możliwości obrotu zwierząt wewnątrz UE, ale przez to zwiększy się również odległość transportowanych zwierząt. Należy jednak pamiętać, że transporty zwierząt są pod specjalnym nadzorem społecznym, jak również prawnym.

Każdy transport zwierząt może wywołać u nich stres transportowy. Czynnikami stresogennymi w czasie transportu są: ruch pojazdu, hałas, wibracje, działanie sił odśrodkowych, zmiana warunków świetlnych, termicz-no-wilgotnościowych, czasem głód i pragnienie, obce środowisko socjalne