68090 skanuj0010 (316)

Historia kaligrafii

, i.    .    *

japonskiej

Japończycy używają równolegle dwóch systemów znaków: zapożyczonych od Chińczyków, będących ideogramami znaków kanji oraz czysto fonetycznych znaków kany, występujących w dwóch sylabariuszach: hiragany (sylabariusz podstawowy) i katakany (dziś używany głównie do zapisu słów pochodzenia obcego i wyrazów dźwiękonaśladowczych). Współistnienie obu łych systemów składa się na ogromne bogactwo pisma i kaligrafii japońskiej.

|

A Fragment skorupy żółwia służgcej jako tabliczka wróżbiarska. Dynastia Shang (1650-1066 p.n.c.). Muzeum Guimet, Paryż.

Początki kaligrafii: Chiny Wszystko zaczęło się w Chinach. Na neolitycznych naczyniach glinianych odkryto tam prymitywne napisy sprzed około 6 tys. lat. Uważa się jednak, że najstarsze formy pisma chińskiego pochodzą z epoki Shang M. Wyryte na żółwich skorupach bądź na zwierzęcych kościach znaki przedstawiały rozmaite przepowiednie. Znaki te położyły podwaliny pod powstanie pierwszego pisma ideograficznego, praprzodka form używanych obecnie. Doliczono się 3400 takich znaków, z czego ponad połowę udało się odczytać.

Od tamtego czasu zaczęto systematycznie zapisywać informacje dotyczące wydarzeń historycznych i rytuałów religijnych. Zmieniały się style w kaligrafii, podobnie jak wykorzystywane do jej uprawiania materiały - brąz, kamień, tkaniny, tabliczki - aż do pojawienia się papieru. Jego najstarsze odnalezione fragmenty pochodzą z II w. p.n.e. Każda epoka miała swoich wielkich mistrzów kaligrafii, których dzieło nierozerwalnie związane było z ówczesną filozofią i literaturą. W każdej epoce liczne style pisma chińskiego bądź to następowa

ły po sobie, bądź nakładały się na siebie. Obecnie w kaligrafii kanji rozróżnia się pięć głównych stylów: styl pieczęci zhuanshu    (tensho w języku japoń

skim), styl skrybów lishu ft# (w języku japońskim reisho), styl trawiasty caoshu (sósho w języku japońskim), styl biegnący xingshu frł (w języku japońskim gyósho) i styl kancelaryjny kaishu ł!£ II (kaisho w języku japońskim).

Narodziny kaligrafii japońskiej Pismo chińskie znane było w Japonii już przed naszą erą. Pismo japońskie, jako oddzielny system, wtedy jeszcze nie istniało. Stopniowe wprowadzanie konfucjanizmu i buddyzmu znacząco przyspieszyło proces przyswajania znaków pochodzenia chińskiego zwanych po japońsku kanji M Prawdopodobnie w tym samym czasie z Chin i królestw Półwyspu Koreańskiego sprowadzano przybory do kaligrafii.

Dla osób piśmiennych pierwsze próby polegały więc na pisaniu bezpośrednio w języku chińskim. Ponieważ język japoński, mimo bliskości geograficznej obu państw, nie miał nic wspólnego z językiem

6