68949 img306

148

czarnogłówki, merynosy, owce o wełnie krzyżówkowej i mięsne linie syntetyczne Walory mięsne owiec górskich i wrzosówek są niskie Ich użytkowość mięsną można poprawić przez krzyżowanie z rasami mięsnymi

Wick ubijanych owiec Na mięso przeznacza się przede wszystkim jagnięta, głów nie tryczki. Mówi się wtedy o produkqi młodych owiec rzeźnych, tj o tuczu, w przeci wieństwie do opasu, tj produkqi dorosłych owiec rzeźnych. Wiek ubijanych owić* warunkuje jakość produktu poubojowego i ma zasadniczy wpływ na sposób produko wama materiału rzeźnego

Płeć Wpływ tego czynnika wyraża się tym że na ogół tusze samic są lepsze, jednaK ze względów hodowlanych mniej jagnić przeznacza się na tucz W młodym matenalo rzeźnym przeważają skopki. Wykazano jednak, Ze młode tryczki szybciej przyrastaj niż skopki, lepiej wykorzystują paszę i dają tusze wysokiej jakości o mniejszym otłu szczeniu. Wśród opasów przeważają wybrakowane matki Zestaw pasz jakimi kramimy owce przed ubojem ma wpływ na kolor i zapach mięsu głównie zaś na konsystenqę tłuszczu. Zielonki i ziarno kukurydzy np wpływają na zmiękczanie tłuszczu, a ziemniaki i otręby na powstawanie łoju twardego Warunki środowiskowe Oddziaływujątu wszystkie czynniki, od których zależy płód ność, plenność, wzrost, rozwój i żywotność jagniąt Szczególnie duży wpływ ma żywio me jagniąt, na które składa się zarówno mleczność matki jak i ich dokarmianie w okra sie ssania, a następnie sposób ich tuczu.

Krzyżowanie towarowe. Celem krzyżowania towarowego, zwanego inaczej użytko wym lub przemysłowym, nie jest doskonalenie pogłowia lecz osiągnięcie wysokiej pro dukqi tylko u jednego - pierwszego pokolenia mieszańców Metoda ta nastawiona jest na uzyskanie szybkiego tempa przyrostów oraz dobrego wykorzystania paszy u mi« szańców pokolenia F,. a ewentualnie - również zwiększonej plenności samic z tego/ pokolenia Wykorzystuje się tutaj efekt heterozji lub zdolność kombinacyjną 2 ras, czy tez efekt matki.

Wśród najczęściej stosowanych w owczarstwie metod krzyżowania towarowego (ryc.70) należy wymienić:

-    krzyżowanie jednorazowe - polega na każdorazowym krzyżowaniu 2 różnych rai • przeznaczeniu całego potomstwa na tucz i ubój Jest to metoda kosztowna, gdy/ wymaga stałego utrzymania dużych stad czystych ras, w celu produkowania odpowied mej liczby maciorek i tryków do krzyżowania,

-    krzyżowanie przemienne - polega na stosowaniu do krycia, na przemian, w jednym pokoleniu tryków jednej rasy wyjściowej, w następnym zaś pokoleniu tryków drugi*) rasy Dobre maciorki mieszańcowe pozostawia się do dalszego użytkowania rozpłodo wego a potomstwo męskie w każdym pokoleniu przeznaczane jest na tucz i ubój,

-    krzyżowanie rotacyjne - polega na kolejnym krzyżowaniu 3 ras przez wiele pokoleń przy czym maciorki mieszańcowe pozostawione są do rozpłodu. Tryki (przy stosowaniu 3 ras) pochodzą w każdym z pierwszych 3 pokoleń kolejno z innej rasy, aby w 4 pokoleniu wrócić do rasy pierwszej, w 5 do drugiej itd Odmianą krzyżowania rotacyjne go jest krzyżowanie dwustopniowe, które kończy się kryciem trykami trzeciej rasy maciorek pochodzących z krzyżowania dwóch pierwszych ras,

-    krzyżowanie podwójne - celem tej metody jest uzyskanie zwiększonego efektu heto rozji Równocześnie krzyżuje się rasę pierwsząz drugą a trzecią z czwartą a następmo ponownie krzyżuje maciorki uzyskane z krzyżowania pierwszego z trykami otrzymanymi z krzyżowania drugiego i na odwrót,

Krzyżowanie szczytowo połogu ne tym. że tryki z linii zinbredowanej jednej rasy kojarzy się z maciorkami innej lub tej samej rasy

jednorazowe		pr/omicnno	rotacyjne	podwójne
P 9A*Bd	P	9A « Bd	P 9A * Bd	P A*8 C«D
1		1	i	l i
Fi	F,	d 9* Ad	F, d 9* Cd	F, AB * CO
cało potomstwo		/ |	/ 1
na tucz i ubój	na	ubój l	na ubój i	1
		6 9* Bd	d 9*Ad	podwójny efekt
		/ 1	/ i	heterozji
		na ubói i	na ubój l
		d 9* Ad / ,	d
			na ubój	całe potomstwo
		na ubój i d		na tucz i ubój

/

na ubój

lii* 70 Schematy krzyżowania towarowego

W Polsce stosowane są głównie dwa rodzaje krzyżowania towarowego trójrasowe (dwustopniowe) i dwurasowe (jednostopniowe). W krzyżowaniu dwustopniowym podstawowym celem jest uzyskanie stada maciorek bezpośrednio produkcyjnego o dziedzicznie większonej plenności W tym celu kryje się posiadane maciorki trykami ras wysoko-i >l«nnych_: głównie fryzyjskiej lub fińskiej

Owca fryzyjska - jej zalety to wysoka mleczność (600-1000 kg mleka o zawartości 7% tłuszczu, 5% białka i 15-18% suchej masy), plenność ok 200% i znaczna produkqa wolny (matki - ok. 4,5 kg, tryki - 5 5 kg) Pomimo, iz jest to owca klimatu łagodnego i t< 'brych pastwisk, to praktycznie na całym świacie podejmowano skuteczne próby jej użycia w celu poprawy cech produkcyjnych lokalnych ras (tab 28).

fot) 28 Porównanie wartości cech produkcyjnych lokalnych ras z mieszańcami międzyrasowymi (wg Drożdża)

Kraj	Cechy	Wartość cechy lokalnej rasy	OF * rasa lokalna
Turcja	masa dała owiec dorosłych	100	131
Hiszpania	produkcja mleka	100	250
Bułgana	1 laktaqa	100	159
Bułgana	2 laktacja	100	151
Portugalia	masa ciała jagniąt - 60 dni	100	118
Izrael	wykoty w I roku	100	170
Izraeł	plenność	100	190
Polska	masa cała	100	122
Polska	produkcja mleka	100	200
Polska	plenność	100	130

Owca fińska - cechami tej rasy, które wzbudziły zainteresowanie hodowców na całym świecie są wczesne dojrzewanie i plenność Większość maciorek można skutecznie pokrywać w wieku 7-8 mieś , a średnia wielkość miotu wynosi 3 jagnięta z których przeciętna matka odchowuje 2,5 Z chwilą przeniesienia punktu ciężkości w produkcji owczarskiej na produkcję mięsa cechy te nabrały dużego znaczenia (tab 29)