71813 SA400090

mszenia, znajdującego się po zachodniej stronie bagien. Szlachta rzuciła się do ucieczki, a wówczas dowódcy krzyżaccy, którzy zdołali tymczasem przywrócić porządek w swych rozproszonych oddziałach, rozpoczęli pościg. Klęska wojsk polskich była zupełna.

Zmiany w sztuce wojennej i organizacji wojsk

Taktyka walki w oparciu o warowny tabor Nasuwa się pytanie, dlaczego tego samego typu wojsko polskie w 1410 r. potrafiło pod Grunwaldem zwyciężyć potężną armię krzyżacką. a w 1454 r. poniosło zdecydowaną klęskę. Wyjaśnić to mogą przede wszystkim zmiany, jakie zaszły w tym czasie w organizacji wojska i związanych z nią sposobach wojowania, stosowanych przez Krzyżaków, a nieprzeprowadzonych jeszcze

w Polsce. Armia polska składała się w tym czasie nadal przede wszystkim ze szlacheckiego pospolitego ruszenia, podczas gdy przeciwnik rozporządzał już coraz większą liczbą zacięż-nych żołnierzy, służących w jeździe, a częściowo w piechocie i traktujących swą służbę niemal jako zawód, przynoszący zyski w postaci żołdu i łupów. Ludzie ci, zajmujący się stale swym rzemiosłem, byli do niego dobrze zaprawieni, mieli również niezłe uzbrojenie i stosowali nowocześniejsze sposoby walki. Należała do nich między innymi taktyka walki w oparciu o ruchomy tabor złożony z wozów. Wozy służyły każdej ówczesnej armii do przewożenia żywności, uzbrojenia i różnego sprzętu wojennego. Ciągnęły one zwykle za wojskiem i nieraz opóźniały pochód, zwłaszcza jazdy. Już dawno zauważono, że nadają się one dobrze do otaczania obozu wojskowego, tworząc jego umocnienie. Dopiero jednak husyci czescy, walcząc w pierwszej połowie XV w. o wyzwolenie spod panowania niemieckiego, znaleźli szersze zastosowanie dla taboru, a przede wszystkim nadali mu większą ruchliwość. Potrafili oni bowiem odbywać marsze pod osłoną taboru, którego wozy ciągnęły; nieraz w kilku rzędach, po obu stronach maszerujących wojsk. W razie zbliżania się nieprzyjaciela, znajdujący się na wozach strzelcy z kusz i broni palnej odpierali jego ataki, a wreszcie tabor stawał, wyprzęgano konie, wozy spinano łańcuchami, tak że tworzyły jednolitą ścianę powstałej w ten sposób twierdzy. Była ona bardzo trudna do zdobycia, zwłaszcza dla jazdy, która atakując tabor ginęła masowo pod ostrzałem z kusz, rusznic i łatwych do obsługi małych działek -rf.ihufnic, umieszczanych na wozach. Gdy atakująca jazda wykrwawiła się już w ponawianych kilkakrotnie atakach, wówczas znajdująca się wewnątrz taboru jazda husy-cka wypadała przez pozostawione w jego ścianach i osłonięte przenośnymi umocnieniami bra-