73200 PrepOrg cz I6

Rozdział XII

ROZDZIAŁ SUBSTANCJI METODAMI CHEMICZNYMI

Warunki syntezy dobiera się zazwyczaj w taki sposób, by tworzący się produkt reakcji mógł być wydzielony z mieszaniny poreakcyjnej po zastosowaniu jednej z prostych fizycznych metod rozdziału (odsączenie stałego produktu, destylacja, oddzielenie odrębnej fazy ciekłej, ekstrakcja). W przypadkach gdy Jest to niemożliwe bądź nieopłacalne stosuje się chemiczne metody rozdziału. Polegają one na przekształceniu mieszaniny pierwotnych produktów syntezy drogą celowo dobranej reakcji chemicznej w inną mieszaninę, w której własności fizyczne składników są na tyle zróżnicowane, iż umożliwiają dalszy rozdział metodami fizycznymi.

Reakcja przekształcająca mieszaninę pierwotnych produktów syntezy musi odpowiadać pewnym warunkom*

-    nie powinna naruszać struktury produktu bądź powinna być łatwo odwracalna dla Jego odzyskania,

-    powinna przebiegać z możliwie dużą szybkością oraz charakteryzować się wysoką wydajnością dla uniknięcia strat,

-    korzystnie jest, gdy w reakcji tej używa się tanich i łatwo dostępnych odczynników.

Ponieważ reakcja przekształcająca układ wykorzystuje różnice we właściwościach chemicznych produktów syntezy pierwotnej, stąd takie metody rozdziału nazywamy metodami ohemicznymi. Istnieje wiele wariantów rozdziału chemicznego, każdorazowo dostosowywanych do konkretnego składu produktów syntezy. Niemożliwe jest podanie schematów dających się zastosować we wszystkich przypadkach. Dlatego też niniejszy rozdział skryptu ma charakter zbioru przykładów ilustrujących najczęściej stosowane sposoby rozdzielania mieszanin. Student wykonujący ćwiczenia z zakresu syntezy organicznej zazwyczaj dysponuje gotową instrukcją dotyczącą metody rozdziału mieszaniny poreakcyjnej zawartą w przepisie praparatywnym. Istotniejszą sprawą jest zatem zrozumienie celowości wykonywania poszczególnych operacji i ilustracji tego problemu mają służyć poniższe przykłady.

Analizę rozdziału mieszanin metodami chemicznymi ograniczymy do rozdziału mieszanin dwuskładnikowych. Jakkolwiek mieszaniny powstające w procesach syntezy są zazwyczaj bardziej skomplikowane, to metody ich rozdzielania aą oparte na podobnych zasadach. Bardzo częato szereg składników mieszanin występuje w niewielkich ilościach i oddziela się je w toku