75160 skanuj0022 (165)

2. Człowiek i przyroda: od zarania dziejów do współczesno

© Ewa Symonides

Sztuczny zbiornik Lakę Powell w Arizonie, o długości niemal 300 km i szerokości ponad 3 km, wybudowano wyłącznie w celach rekreacyjnych

cie zasobów gleby, głównie wskutek działań sprzyjających pustynnieniu, erozji wietrznej i wodnej oraz zasoleniu, a niemal 1/4 terenów użytkowanych rolniczo doświadczyła z tego powodu spadku produkcji rolnej. Główną przyczyną degradacji gleb na różnych kontynentach były wylesienia, nadmierne przeciążenie pastwisk albo nadmierna intensyfikacja rolnictwa (rys. 2.5). Według prognoz Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), utrzymanie tego tempa spowoduje ich całkowitą degradację w ciągu zaledwie kilkuset lat. W konsekwencji, poza stratami gleb dla gospodarki człowieka, dalszemu zubożeniu i zagrożeniu ulegnie szata roślinna i świat zwierząt, w tym m.in. zespoły fauny glebowej.

Wadliwa    Zjawisko niszczenia naturalnych biotopów w XX wieku było związane także z wa-

gospodarka dliwą gospodarką leśną, funkcjonującą pod presją stałego wzrostu zapotrzebowania na drewno. Do niedawna zarówno w krajach europejskich, jak i pozaeropej-skich w miejscu wielkoobszarowych wyrębów z użyciem ciężkiego sprzętu wprowadzano sadzonki drzew jednego gatunku (w Polsce głównie sosnę) wyhodowane w szkółkach często z nasion obcego pochodzenia, o genotypach niedostosowanych do panujących warunków siedliskowych. Śródleśne torfowiska i oczka wodne, jako „nieproduktywne nieużytki”, likwidowano i zalesiano. Monokultury drzew traktowano chemicznymi środkami owadobójczymi, które przy okazji niszczyły wiele innych składników biocenozy leśnej, m.in. owady i ptaki. Drzewa nie miały szans osiągnąć wieku fizjologicznej starości, a martwe kłody i gałęzie skrzętnie