75631 skrypt 49

-50-

Skrypt

dialcktycznego charakteru wszechrzeczy, a także aby objąć w pełni i niejednostronnie istotę świata oraz człowieka, dla którego życie jest nierozłączne ze śmiercią, prawda z kłamstwem, ciemność ze światłością, plącz ze śmiechem itp.

• Podejmując zaś w swych utworach w sposób niezmiernie oryginalny i głęboki tak uniwersalne kwestie, jak problem prawdy, sprawiedliwości oraz wewnętrznej wolności człowieka, jego miejsca i znaczenia w rozwoju cywilizacyjnym, autor Pieśni podsumowywał najlepsze osiągnięcia literatury ukraińskiej okresu baroku, wytyczając zarazem drogę następnym pokoleniom pisarzy włącznie z Tarasem Szewczenką, którzy do stworzonego przez Skoworody systemu wartości filozoficzno-etycznych i estetycznych, rozwijając je, nawiązali.

Skoworoda to także, a może przede wszystkim, piewca swobody. Jako potomek ukraińskich Kozaków, których dążenia autonomiczne i wolnościowe zostały zdławione przez Piotra 1 i Katarzynę II Skoworoda daż.vł do wyzwolenia sie od wszelkich krepujących go zależności, co mu się w jakimś sensie udało osiągnąć, o czym świadczy lapidarne wyznanie ze schyłku życia: „Świat łowił mnie, ale nie schwytał". Idea wolności człowieka, społeczeństwa i ludności przewija się przez traktaty filozoficzne, bajki i „pieśni nabożne" poety. Swoboda myśli, życia i działania to w egzystencji jednostki i narodu wartość najwyższa i „nie ma niczego droższego niż swoboda i wolność". Wolność tę można osiągnąć tylko tam. gdzie czuwa Bóg i w stosunkach międzyludzkich nie zatracona została hierarchia wartości najwyższych. Wolność taka, możliwa do osiągnięcia tylko w wyniku oddania się Bogu, jest dla poety i celem i sensem życia. Swoje credo na ten temat wypowiedział w 9 pieśni nabożnej: Każda głowa swoją rację trzyma. Każde serce swoją miłość ma. I kto żywy. inną myśl ukrywa: Jeden owce, drugi kozły zna. We mnie płonie tylko w wolność wiara W ten spokoiny i najprostszy szlak; To jest główna życia mego miara Cały cyrklem nakreślony znak...

Dzieło Hryhorija Skoworody jako myśliciela, pisarza i poety tworzy ogniwo pośrednie między liczącym osiem wieków piśmiennictwem staroukraińskim a odradzającą się w nowej, na wskroś rodzimej szacie językowej, literaturą ukraińską wieku XIX.

>

Joasia Zapałowska

Skrypt stworzony przez studentów I roku filologii ukraińskiej UW w roku akademickiej 2005/2006 z przedmiotu literatura staroukraińska. Wszystkim, którzy w tworzeniu skryptu wzięli udział, redaktorzy tego przedsięwzięcia bardzo dziękują ©, wyrażając płonną nadzieję, że lektura była ciekawa i przyjemna w odbiorze ©.