75863 metody pracy z grupą w poradnictwie zawodowym stronaV 57

Schneider Corey i Corey (2002) /.wracają również uwagę na etap zakończenia pracy grupy. W fazie tej uczestnicy powinni wzmocnię, i utrwalić to. czego się nauczyli. To trudny moment, ponieważ, muszą sobie uświadomić, że ich wspólnota wkrótce przestanie istnieć i / wyprzedzeniem przeżywają tę stratę. Końcowe stadium charakteryzuje się zmniejszoną aktywnością zadaniową. Uczestnicy koncentrują sic na emocjach. Pojawia się smutek i niepokój związany z rozstaniem. ( złonkowie grupy podejmują decyzje, jakie działania podejmą po zakończeniu spotkań. Mogą pojawiać się obawy j troska o losy osób z grupy. Uczestnicy zajmują się analizą i oceną doświadczeń grupowych. W przypadku grup /.wiązanych z poszukiwaniem pracy, celowe jest ukierunkowanie grupy na zaplanowanie dodatkowych spotkań, weryfikujących wprowadzanie w życie zaplanowanych zmian i wsparcie w nudnych sytuacjach (grupa samopomocowa). Podstawowym zadaniem uczestników jest w tym stadium przygotowanie do przeniesienia zdobytej wiedzy, umiejętności i doświadczeń do codziennego życia.

Podsumowując należy podkreślić, żc przedstawiona dynamika rozwoju grupy zakłada przechodzenie do kolejnych faz i opisuje charakterystyczne dla każdego etapu zjawiska. Nic oznacza to jednak, /<• każda grupa rozwija się „modelowo". Na każdym z etapów (stadiów, faz) prowadzący ma do zrealizowania określone zadania, które pomogą mu w przełamywaniu trudnychproccsów a w efekcie dadzą szansę jego grupie nu optymalny rozwój. Omawiamy to szczegółowo w następnym rozdziale.

Pazy rozwoju grupy przebiegają zwykle według przedstawionego schematu, ale proces ten jest bardzo dynamiczny. Istnieje szereg zjawisk, które mogą cofać grupę do poprzednich etapów (np. nowa osoba w grupie, bardzo trudne zadanie, nowy prowadzący, nagła choroba członka grupy czy inna seria krytycznych wydarzeń w otoczeniu itp.). Jak już wspomniano, również styl pracy osób prowadzących, nadmiernie kontrolujących sytuację zadaniową i interpersonalną, hamuje rozwój grup. Silna obawa i niedopuszczanie do konfrontacji także zakłóca przebieg procesu grupowego.

Pamiętajmy, żc grupa nie musi rozwijać się wzorcowo i harmonijnie. Cofanie się do poprzednich faz daje jej również szanse na dalszy rozwój i to na znacznie głębszym poziomic.

Również dojrzała i efektywnie pracująca giupa nic jest wolna od napięć i konfliktów. Może ponow nie przebiegać w niej wiele ze starych procesów równie destrukcyjnych, jak poprzednio. Przykładowo, mogą powstać specjalne podgrupy, które będą zakłócać pracę, może /.ostać przerwana komunikacja i znacznie wzrosnąć poziom niezadowolenia, zdenerwowania, zachowań agresywnych. Ponownie dojdzie do głosu zaprzeczanie uczuciom, wprowadzone zostaną manewry obronne i opór. Pojawienie się takich trudności nie jest oznaką niedojrzałości gmpy. ale poziom jej rozwoju decyduje o sposobie reagowania na obciążenia. Dojrzała grupa może bowiem sama rozwiązywać konflikty i tu przy minimalnym nakładzie energii.

Grupy niedojrzałe zaprzeczają istnieniu napięć, nic są w stanie zrozumieć ich psychologicznego znaczenia. Po wybuchu gwałtownych emocji zachowują się tak. jakby nic się nic zdarzyło Każde takie zaprzeczenie prowadzi do tego, żc zagrożone jest zaufanie. Grupa może wpaść w katastrofalny cykl wciąż nowych zakłóceń, które nie pozwolą jej na działanie i wykonywanie zadań, wpłyną bardzo niekorzystnie na samopoczucie uczestników. W natmalnych grupach kryzysy tego rodzaju mogą trwać nawet latami (Vopel. 1999).

Zadanie do wykonania

Narysuj typowego dla prowadzonej pr/ez siebie grupy uczestnika (ewentualnie idealnego uczestnika). Zastanów się, jak ON się może zachowywać, co może czuć i co sobie myśli... Jak TY czułbyś się w relacji z osobą, którą narysowałeś? Co Cię dziwi, niepokoi, złości? Porównaj efekty swojej pracy z tym, co przygotowały inne osoby, prowadzące grupy.

Znalazłeś ciekawe dla siebie wnioski?

Zagadnienia do przemyślenia

1.    Wyobraź sobie, ż.e różni członkowie grupy wypowiadają się w taki sposób:

•    ..Boję się. żc wyjdę na głupca".

•    „Mam negatywne doświadczenia w odgrywaniu .scenek”.

•    ..Nie zrobię lego, bo będą sic ze mnie śmiać".

Co możesz powiedzieć lub zrobić po usłyszeniu takich stwierdzeń? Zastanów się, jak możesz pracować z osobami wyrażającymi (akie obawy.

2.    Jakie są różnice między konstruktywną a nickonstrukiywną pracą grupy?

3.    F’o czym poznasz, że Twoja grupa stała się grupą dojrzałą?

4.    Jakie czynniki przeszkadzają grupie w przejściu do fazy konstruktywnej współpracy?

5?