76399 IMGE64

!^B ------- - ^,wv' /-«*»

o międsyałowiu. a ais o — posaałowiu (.prądzie pozusiowayrf asby użyć określania UśMJana), jak w symbolistycsncj km cepeji mowy poetyckiej Była to bowiem kategoria w m*> swojej lingwistycina, u nie mtUfliyona. Tbsa Brzękowskwgo (formułowana uwita nader oględnie i i licznymi uitmk uanit, że opozycja słowa i międzysłowin jut wykładnikiem opozycji świadomość — podświadomość⁷¹ naleiałi do tych tu autora uUtgrołnę/, które znajdowały się już poza grant, cui właściwej teorii awangardowej - - na gruncie sałotaś nadreałitmu Natomiast w systemie założeń swoiście awangardowych międzysfowie to zjawisko wytłumaczalne f terał nach działań językowych

Akt mowy poetyckiej, jak każdy akt mówienia, jest wyborem możliwości tkwiących w systemie językowym. Możliwości Wkaykalno-aamantycznych, gramatycznych, składniowych etc Wypowiedz poetycka, jak każda wypowiedź, jad ograniczeniem tych możliwości. W odróżnieniu jednak od innych rodzajów wypowiedzi ma ona na calu uwyraźniać i manifestować moment owego ograniczenia, ma podkreślać swoje położenie na Ue systemu językowego — komunikować o tym położeniu. Dlatego też stwarzając ograniczenia musi równo-nsraw przywoływać pole możliwości, wobec którego jest ograniczeniem. Nie odcina ich po prostu, jak to się dzieje we wszsl-kkb me poetyckich gatunkach wypowiedzi, lecz jak gdyby .podtrzymuje' w stanie utajonej gotowości Tb przytłumione, ab ustawicznie obecne możliwości, migocące spoza słów i ich wiązań zaktualizowanych, to właśnie międzysłowie w awangardowym rozumieniu tej kategorii. Można by je więc okra* sbr jako sferę zależności tanguc wyłaniającą się spoza Zależności paroU. Swoistość zdania poetyckiego na tym po* bga przede wszystkim, as jest ono zarówno organizacją słów, jak i organizacją mśfdsyabwia. 2e ustalając wielorakie związki między wyrazami, ustanawia jednocześnie ową drugą przestrzeń, na Ue której mają one funkcjonować. Na takim podłożu wyrósł postulat składni eliptycznej i jego poetyckie realizacje

Przeciwstawienie dwóch biegunowych propozycji składni poetyckiej stanowiło równoważnik innego, szerszego przeciw-

lUMnia, o którym Jul wspomina!iśmy. mówiąc o dwojakiej saeedoości działań metaforycznych. Jtozk witanie" jako zasada montażu ayn taktycznego wyra ataki z założenia, że przekaz poetycki ma swoim wypełnianiem słownym, „szczelnością" i definitywnońcią porządku niejako opierać się wszelkim operacjom czytelnika, ma być konstrukcją zamkniętą na jago dopełnienia konkretyzaryjne. Jadanie rozkwitające" nie pozostawiało odbiorcy możliwości wyboru interpretacji

—    miał on jodynie powtórzyć interpretację zastygłą w struk-turia takiego zdania, przystać na rodzaj językowej aktywności Jt" poetyckiego. Diametralnie odmienna hipoteza adresata tkwiła w założeniach składni eliptycznej. Przestrzeń pomiędzy „rozsuniętymi” słowami, owo potencjalnie naładowane między słowie, była jak gdyby przywołaniem odbiorcy, wezwaniem skierowanym do niego, by dokonał opera-di „dopełniających' Była dla niego szansą: pozwalała mu na przeprowadzanie subiektywnych powiązań i ustaleń •eman tycznych. Dialekty ka słowa i między złowią, ciągłości i nieciągłości, powiedzianego i niedopowiedzianego, którą intensyfikuje elipsa — stanowiła więc ekwiwalent sytuacji dialogowej na linii: ja" — „ty" Zdanie eliptyczne było wyjściem do czytelnika, propozycją dialogu, którą programowo

—    na przeciwległym krańcu — zdawał mę wykluczać „układ rozkwitania” bliski w swoich społecznych intencjach moanlo gowi oratorskiemu.

4

Pozostawiliśmy dotąd poza obrębem uwagi niezwykle ważny współczynnik poetyckiej operacji zdaniotwórczej: to mianowicie, że jest ona stowarzyssona z równoczesną—operacją winrazot worczą. Obecność tego współczynnika byka dla awangardzistów jednym z zasadniczych momentów pozwalających identyfikować ontyprozaiczną swoistość mowy Poetyckiej. Na tle dzisiejszej świadomości wersyfikacyjnej. ukształtowanej w dużym stopniu właśnie za sprawą dokonań poetyckich awangardy, naiwna wydąją się zarzuty, kierowana przeciwko awangardzistom, śs zdeprecjonowali oni rolę wiersza w poezji chociaż nie były ani naiwne, ani bezzasadne z punktu widzenia poglądu utożsamiającego „poetyckość” z .wierszowo-