78066 Zdjęcie1459

kracwijąćy poza owe kompleks*, z który™ każ-dy obejmuje mnogość pojedynczych składni.

*tów. bez uwzględnienia ich indywidualności,™ dłatefo, Jako całość, przypisuje sobie odwob-¹, nioność indywidualną” **.

Historyk może, co prawda, znaleźć pev/ne\ pocieszenie w tym, że nie ma niczego nienatu- ■ ralnego, iż pewne rodzaje praw specjalizują H ńę w precyzji, a inne w doniosłości przedmij! \ tu, o jakim mówią. Zdaniem Simmla istnieje I pewien przelicznik praktycznej doniosłości ■ twierdzeń formułowanych na te dwa sposoby H i „myśl teoretyczna posiadająca wielką pew. H ność, lecz dotycząca przedmiotu małej wagj ■ zajmuje na skali wartości teoretycznych jed- H nakówe miejsce z poznaniem mniej pewnym, \fl lecz dotyczącym ważniejszego przedmiotu"*'. 1 Do innych pocieszeń dochodzi odwołanie się do 1 stadiów rozwojowych poznania: Simmel pod- I kreślał, że na wstępnych etapach rozwoju wie-dzy tym, co badacza interesuje, jest ptzede I wszystkim nie przedmiot poznania jako taki (bo jego „wydestylowanie" z doświadczenia społecznego to kwestia wyrafinowanej i duło | późniejszej konstrukcji), ale '„powszechne I mniemanie o przedmiocie”. Można by powiedzieć, że popperowska teza o genezie nauki z ducha potocznej świadomości, z przebłysków zdroworozsądkowych mniemań o naturze świata znajduje swego prekursora w Simmlu. Co prawda, jak można wnosić z kontekstu, w jakim wypowiadany jest ten pogląd, perlodyza-cja dziejów nauki przedstawiałaby się nieco odmiennie, bowiem konstrukcja przedmiotu poznania byłaby kolejno zależna od trzech „organów normatywnych":

— od społeczeństwa, które podsuwałoby ów

“ Tamte, s. 108. * Tamte, s. 101.

łnxlccj< . ^prx*?~

- od obie

własoycb ““y-

ualizm) p łi łranrj

mnig maniu

<cxyli od

----stawiała-

ozsądko-

_a^Ww*ęc ani od P«»wszechDego Sa. ani od śwUdectw. wtamycb    ^

od mteraubiektywnych metod określonych regułami wy niesionymi do ^“8* obtdrtywnych iasad kulturowych, odpowiedzialnych za dostarczanie przedmiotu poznania -

Postawa Simmla wobec dziejów znajduje wyraz w sceptycyzmie, z jakim traktuj e po

takicfa Jak

dejście, które

kultury za

Isfery materialnej (i do takiej redukcji ograniczy! wyj aśnianie zjawisk kulturowych), lub odwrotnie - sam powiadał przy okazji oma

wiania cytowanych już dwóch wielkich ideałów wolności stanowiących podstawą zachowań, zwanych konkurencją i zachowań, obdarzonych mianem społecznego podziału pracy, *e te dwie zasady albo mogą być uważane ..ekonomiczną projekcję filozoficznego po— glądu na jednostkę społeczną”, albo przeciw-ⁿl^e:    —1 koncepcja filozoficzna wydaje się

sublimacją owych ekonomiczno—praktycznych form produkcji” **- Skłonny był niemożności rozstrzygnięcia tej alternatywy upatrywać w fakcie, iż tłumaczenie działania tych zasad | obraca się wciąż jeszcze w sferze informacji

kowej o naturze świata społecznego -

nie potrafimy- poznać:    ,, istoty i przyczyny”.

jego •wyjaśnieni

Ilustracją niepewności Simmla co do prawi-dłowego kierunku redukcji teoretycznej wydaje się 1oon unrłaśnienie ozobliwości ma*zer»—