76807 skanuj0003 (625)

— 63 —

ZARYS WIEDZY O TURYSTYCE

atrakcji i w efekcie, po odpowiednim opracowaniu i udostępnieniu, o atrakcyjności turystycznej określonego miejsca. Człowiekowi do prawidłowego funkcjonowania potrzebne jest otoczenie przyrody, pewna harmonia powodująca regenerację sił, odprężenie. Są też ludzie, którzy odpoczywają w kontakcie z kulturą, kierowani lub zdominowani motywami poznawczymi nastawionymi na przeżycia związane z dziełami stworzonymi przez człowieka.

Do podstawowych pojęć związanych z turystyką należą: walory turystyczne, atrakcje turystyczne i atrakcyjność turystyczna. Często zdarza się, że stosowane są zamiennie lub błędnie. W literaturze fachowej unika się definiowania tych terminów, a w każdym razie nie są one zbyt częste. Można przyjąć pewnego rodzaju stopniowanie pojęć od najwęższych do najszerszych.

Walory turystyczne to podstawowe cechy środowiska przyrodniczego i kulturowego, które po odpowiednim zagospodarowaniu mogą stać się atrakcjami turystycznymi i magnesem dla turystów.

Atrakcje turystyczne to zespół określonych dla danego środowiska walorów turystycznych oraz różnorodnej infrastruktury turystycznej, które mogą stanowić o atrakcyjności miejsca, terenu lub regionu.

Atrakcyjność turystyczna to stopień przyciągania przez dane miejsce, obszar lub region określonego rodzaju turystów.

Według M. Baranowskiej „walory turystyczne” to te składniki środowiska geograficznego, które potrzebne są dla wypoczynku i regeneracji sił człowieka, te osobliwości krajoznawczo--przyrodnicze i te przejawy działalności ludzkiej, które wzbogacają wiedzę turystów o kraju: dobra, dostępność komunikacyjna i zagospodarowanie turystyczne proporcjonalne do pojemności i dostosowane do funkcji oraz te elementy zagospodarowania, które pozwalają na uprawianie turystyki kwalifikowanej. J. Łoboda i J. Wyrzykowski eliminują natomiast z grupy walorów elementy zagospodarowania i dostępności komunikacyjnej, określając walory turystyczne jako „takie cechy środowiska przyrodniczego, zabytki kultury materialnej, które turyści uważają za szczególnie cenne pod względem wypoczynkowym, krajoznawczym lub dla turystyki specjalistycznej”. R. Peretiatkowicz nazywa walorami turystycznymi wszelkie czynniki występujące na danym terenie, które mogą (mają zdolność) być przesłanką do podejmowania przez turystów decyzji o przyjeździe do tego obszaru. W takim sensie walorem może być nie tylko krajobraz, zabytek czy właściwości lecznicze, ale także spokój, możliwość korzystania z rozrywek, uprzejmość, kultura, życzliwość mieszkańców, stan zaopatrzenia, jakość i poziom obsługi (Kruczek, 2005).

Najbardziej utrwaloną w literaturze definicję walorów turystycznych zaproponowali T. Lijewski, B. Mikułowski i J. Wyrzykowski (2002). Według nich walory turystyczne to: „cechy i elementy środowiska (...), które stanowią przedmiot zainteresowania turystów”. Walory te można podzielić według kryterium pochodzenia (genetycznego) na:

•    przyrodnicze (naturalne),

•    antropogeniczne (kulturowe).

Kryterium funkcji walorów pozwala wyodrębnić:

•    walory wypoczynkowe, są to tereny ciekawe krajobrazowo o niskim stopniu zurbanizowania, zapewniające łatwy kontakt z wodą i lasami,

•    walory krajoznawcze, składają się na nie osobliwości przyrody, walory dóbr kultury, tradycyjnej kultury ludowej, współczesne osiągnięcia cywilizacyjne i kulturalne w zakresie kultury materialnej, duchowej i społecznej,