76853 tomI (317)

Badanie pacjenta dla potrzeb fizjoterapii 319

ćwiczeń czy innych zabiegów (gdy występuje np. brak zrostu, złamanie patologiczne, staw rzekomy) lub zachowanie szczególnej ostrożności podczas ich wykonywania, co ma miejsce np. w przypadku niepełnego zrostu, znacznego odwapnienia itp. W celu oceny stanu układu kostnego obecnie stosuje się specjalny rodzaj omawianego badania - badanie densytometryczne, na podstawie którego określa się stopień mineralizacji kości, jako całkowitą masę kostną (BMD) lub jej ilość w stosunku do normy (T-score) i w ten sposób rozpoznaje się osteopenię, lub osteoporozę. Trzeci wreszcie rodzaj danych, to informacje „natury diagnostycznej” -ułatwiające dobór ćwiczeń i innych środków fizjoterapii (np. typ zwichnięcia czy złamania oraz wspomniane wyżej zmiany strukturalne), będące miernikiem prognostycznym, oddającym przyszłe możliwości pacjenta oraz ułatwiającym opracowanie taktyki postępowania z nim w przyszłości. Przykładem tego mogą być również: sześciostopniowy test Rissera, kryteria (podział) Steinbrockera w r.z.s., stadia (okresy) zmian radiologicznych obserwowanych w martwicach aseptycznych nasad czy też w z.z.s.k. i inne.

'vwwVWs'V\AM

A B C

Ryc. 148. Przykład trojakiego rodzaju zmian radiologicznych okolicy stawu kolanowego (A - deformacje, B - brak zrostu, C - różne typy złamania) - częściowo wg R. Caillieta

Na zakończenie trzeba też nadmienić, że w ostatnich latach zaznaczył się znaczący postęp w zakresie omawianych badań. Tradycyjne techniki radiologiczne są bowiem wspierane (a nawet wypierane) przez nowocześniejsze badania - np. tomografię komputerową czy rezonans magnetyczny. Istotne dla fizjoterapii informacje przynosi też badanie ultrasonograficzne, którym już nieomal rutynowo zastępuje się np. radiologiczną diagnostykę dysplazji stawu biodrowego u niemowląt. Tego typu badanie jest również przydatne do oceny układu krążenia - np. pracy serca czy sprawdzania przepływu w naczyniach obwodowych.

Innym przykładem zastępowania zbyt częstych badań radiologicznych jest wspomniane wcześniej badanie fotogrametryczne. Badanie to pozwala m.in. na wymierne określenie szeregu cech postawy ciała na podstawie zewnętrznego jego obrazu. Godne wyeksponowania są tutaj takie elementy, jak: trójwymiarowość obrazu, nieinwazyjność badania i powtarzalność wyników oraz obiektywi-