81385 skanuj0001 (45)

KONFERENCJA NAUKOWO-TECHNICZNA KONSERWACJA, WZMACNIANIE I MODERNIZACJA BUDOWLANYCH OBIEKTÓW HISTORYCZNYCH I WSPÓŁCZESNYCH Kielce, 22 - 23 Lutego 2001 r.

ADAPTACJA ZABYTKÓW ARCHITEKTURY W ŚWIETLE WSPÓŁCZESNEJ TEORII OCHRONY I KONSERWACJI DÓBR KULTURY

Jan TAJCHMAN¹

STRESZCZENIE

Adaptacja zabytku architektury do współczesnych funkcji dokonywana jest zazwyczaj w ramach kompleksowych działań konserwatorsko-restauratorskich. Decyduje o nich szereg czynnikóyy, z których najważniejsze to: wszechstronne poznanie zabytku oraz jego zabytko-znawcza analiza wartościująca. Do celów adaptacyjnych podstawową rolę odgrywa wartościowanie układu funkcjonalno-przestrzennego, w który nowa funkcja powinna zostać „wpisana” a nie „wcięta”. Zależne jest to od właściwego dobrania - dopasowania programu użytkowego dla danego budynku, gdyż nie każda funkcja nadaje się dla każdego zabytku. Adaptacja zgodna ze współczesną teorią konserwatorską poza układem funkcjonalno-przestrzennym szanuje wartości artystyczne dzieła oraz jego autentyczną substancję, ograniczając do niezbędnego minimum konieczne nowe uzupełnienia. One natomiast harmonijnie wkomponowują się w dzieło architektoniczne, będąc jednocześnie czytelnymi dzięki posiadaniu współczesnych form, po to aby nie było zakłamania. W tym samym celu nowe elementy utrzymują się w klimacie i standardzie zabytku. Realizacja takiej poprawnej adaptacji iv głównej mierze zależna jest od inwestora — użytkownika i od projektanta — architekta.

Słowa kluczowe: zabytki architektury, adaptacja

WPROWADZENIE

Dzieła architektury powstawały i powstają głównie dla spełnienia aktualnych potrzeb użytkowych człowieka, czyli dla realizacji konkretnych programów funkcjonalnych. Programy te zaś bywały i są zależne od statusu inwestora, ale i od rozwoju cywilizacyjnego. Budynek o tym samym przeznaczeniu w zależności od okresu w jakim powstawał otrzymywał często odmienne rozwiązania funkcjonal-

1

prof. dr hab. inż. arch. Jan Tajchman - Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Zakład Konserwatorstwa, ul. Sienkiewicza 30/32, PL - 87 100 Toruń