81651 Zdjęcie0517 (2)

WODO WE

t zarówno z po. cy oraz zatrud-tyka dotyczyć o do celu i spo-zukuje czynni-dwania decyzji >ożądań. Wolni sów współcze-ość ta dotyczy-szanie się moż-iówych. Źródła >ra wspólnego, innym-wspól-obrem indywi-n najwyższym) kłania jest do-ym. Pełni ono du i grupy za-

Schemat9

szym

W tradycji arystotelesowskiej dobrem wspólnym jest doskonałość wspólnoty - państwa. Polega ona przede wszystkim na samowystarczalności, suwerenności i substancjonalności. Miarą dobra wspólnego jest realizacja potrzeb, pragnień i zamiarów wspólnoty - państwa. W ujęciu liberalizmu i utylitaryzmu dobro wspólne jest sumąpożytków indywidualnych. Stąd hasło utylitaryzmu: jak najwięcej dobra (szczęścia) dla jak największej liczby osób. Dla współczesnych społeczeństw cywilizacji zachodniej filarami dobra wspólnego jest wolność, przestrzeganie prawa i zapewnianie dobrobytu. Zaś jego zasadniczymi warunkami jest własność prywatna (tyle mamy wolności, ile mamy własności), gospodarka wolnorynkowa i przestrzeganie praw człowieka.

W systemie eudamonizmu konkretne wskazanie trzech podstawowych rodzajów dobra ma się następująco:

•    dobro wspólne - doskonałość (państwa, społeczeństwa wspólnoty) czyli realizowanie wszystkich potrzeb naturalnych niedoskonałych z natury ludzi (obywateli, członków społeczeństwa ludzi, przedstawicieli gatunku ludzkiego);

•    dobro najwyższe — szczęście (indywidualne);

•    dobro molarne - doskonałość (wspólnoty) lub szczęście (indywidualne), do których przyczynia się praca zawodowa, służba lub inne zajęcia gdy są obowiązkowo i najlepiej realizowane.

Zagadnienia etyk zawodowych podejmuje zarówno etyka normatywna (właściwa) jak również etologia i metaetyka. Podjęcie to w każdym z tych działów podstawowych etyki ma swe uzasadnienie i swoiste konsekwencje. Jednakże tradycyjnie etyki zawodowe są domeną etyki normatywnej. Celuje w tym deontologia, która składa się na etykę właściwą (normatywną). Stąd etyki zawodowe, w ich wąskim pojmowaniu, są zawsze związane z powinnościami, zobowiązaniami i często rygorystycznymi procedurami postępowania. Zawarte są one głównie w kodeksach etycznych określonych zawodów, chociaż również w przysięgach i ślubowaniach zawodowych. Wąska i tradycyjna definicja etyki zawodowej powiada: Etyka zawodowa jest zespołem bardziej specjalnych niż ogólnych norm i zobowiązań wymaganych od pełniących określone funkcje zawodowe. Jest ona po prostu treścią zawartą w kodeksach deontologicznych określonych zawodów. Treść ta, ułożona w uporządkowany logicznie zespół norm, zwie się „kodeksem deontologicznym” danego zawodu.

63