76944 Image156

_ Y_

E'.‘

LEKTRON1KA

BODO

jv DC

Do czego to służy?

Opisany poniżej sterownik może znaleźć wiele zastosowań, np sterować jasnością żarówki. Ponieważ wykorzystane jest sterowanie PWM, na elemencie sterującymi (tranzystorze) wydziela się niewielka moc strat. Regulacja jest płynna. Układ ma możliwość płynnego włączania i wyłączania obciążenia, można także płynnie zmieniać częstotliwość przebiegu sterującego.

Jak to działa?

Rysunek 1 przedstawia schemat ideowy układu regulatora. Jak widać, układ len nie jest zbyt skomplikowany. 7. elementów Tl, Rl, R2, PI zbudowane jest proste źródło prądowe, ładujące kondensator Cl. Gdy napięcie na tym kondensatorze przekroczy próg przełączania komparatora lila, zostanie wysterowany tranzystor T2, powodując rozładowanie kondensatora Cl. Po obniżeniu napięcia na Cl do odpowiedniego poziomu, tranzystor T2 zostanie zatkany i cykl rozpocznie się od początku. Zatem elementy te stanowią generator przebiegu piłoksztaitnego, który tr> przebieg jest obecny na kondensatorze Cl. Putencjornelreni PI można zmieniać wartość prądu ładowania C1, a zatem częstotliwości sygnału. Potencjometr P2 służy do płynnej regulacji wypełnienia przebiegu sterującego tranzystor T3, a więc mocy. Po naciśnięciu przycisku S2 na wyjściu Q\ przerzutuika U3 pojawi się stan niski. Spowoduje to rozładowywanie kondensatora C2 przez R10 i P3. Jednocześnie zaświeci się dioda LED D2, sygnał żująca włączenie. Zacznie obniżać się napięcie na wyjściu wtórnika U2a, a zatem na dolnej (na schemacie) końcówce potencjometru P2. Nastąpi płynne zwiększa-. nie się współczynnika w-ypełnienia sygnału sterującego obciążeniem do poziomu ustawionego przez P2. Po naciśnięciu SI kondensator C2 będzie się ładował przez RIO i P3, napięcie na wyjściu wtórnika U2a będzie rosnąć, zatem nastąpi płynne wyłączanie obciążenia. Potencjometrem P3 możemy więc regulować czas włączania i wyłączania obciążenia.

Montaż i uruchomienie

Układ można zmontować na płytce drukowanej pokazanej na rysunku 2. Montaż układu jest typowy. Od mocy tranzystora T3 zależy moc dołączonego obciążenia, Zmieniając RIO, P3, C2, można wpływać na wartość cza

su włączania i wyłączania Dobierając elementy źródła prądowego, można zmieniać częstotliwość. Dioda Dl w zasadzie jest niepotrzebna. Podczas regulacji obrotów silnika DC (od magnetofonu starszego typu) pogarszała ona znacznie pracę układu. Jednak może być potrzebna podczas eksperymentów ze sterowaniem różnych obciążeń.

Jarosław Tarnawa

jaron Ui w. tarnawa@edw. com.pl

Wykaz elementów

Rezystory

R1 ..............................5600

R2....................................!5kO

R3.R4.R10..............................10kO

F5.T7.R8.R12.R13.......................82kO

F6 .................................150kO

F9...................................3,3kO

R11.R14...............................1,5kO

P1.P3................................47kO