83063 P1240464

Ofctjr tc olcjreśl

Iut. Fouc»a^ący* j

tytka¹¹ %r ostatalcft kl^«ć» tt wlatnlt eky lefiro o4ł**^{tt w} ~² kryttri6« wasi ^xu lt. atoby otad« Jadmak P

abvt daltko*

haskani "kultura łu-

m/i

_viCC wyróżnienie w obrębi e łużyckiefro odłanu pól popici-kultur / ryc• V_t wedle cherakteryrtyctnych ibleżnożd

aasciu *^łł•

_tra^_M caanmmyć, jż Jest to wara Ja wstępna, edyż propono-óaaieitce aą csęsto wybrane raostj intuicyjnie* Vożnoóć jeat poważnie oirraniesona nie tylko przez różnice w . posacseeólnych rełrionów, alt także w stanie 1 sposo-

iróóeł. I® aniaj dla jakieyoi rerionu istnieje sesta-aeob Q»*raccwani w * •

yinteriażu* ty® tnidnlej ustalió sespół cech* dlań ch* Nie by len w etanie nanieść na pretentovana ma-_rrup esy enklaw/ łużyckich, a tyra barósiej tilustrowsć iTłenność satieeów nawet kultur łużyckich. Rusisłes ale też ^    _x    aatnsctenis tylko wiek szych obszarów o cechach ortecho'*-

niejednokrotnie w rejonach etyku tych kultur istnieją wąe-aae strefy o ts« i"* właśnie charakterze• Proponowaną nomenklaturę mu-jccierać tak* aby byka w -iiiarę aożnośoi Jednolita* a aawiera-la Ter—iln -kultura łużycka*. Dodam też, te oczywiście zestaw propono-wanycr <rytcriów wyróżniania poaacserólnych kultur winien być zróżni-cnwanv chronoioricsnle, eseyo a przyczyn technicznych tu nie zatnaesa-ł«a*

r^-^ponowany poda i ał przedstawia ale wiec- następująco: *Va północy wvat-ou> nad—ore ka Kultura łużycką /ryc* 3/ * w skład której wchodzą rr-uoy :    sacnodn i o- poao raka • kaszubska* mazurcko - warni ósk a i ewentual-

nie ^8*taasko-wolićska * a do końca V okresu epoki brasu także chel-r i •* rą*. Cal turę te wyróżnia następujący sespół kryteriów: brak beapo— średni c** po vi 3zar rrrif tyczny oh a kulturą mogiłową i trzcin i ecką oraz zrótffy czae trwania* V ceramice znać wyraźne różnice pochodzenia posz-eserdlayeł. typ^w, popularne aa dwuuche naczynia chropowacone * chrodo— wacone dzosiiki i ornament paznokciowy przy niezbyt rozbudowanym adob— zictwlf niczvr . Vy stępuje dużo przedmiotów me talowych * w tym wiele wy— tworów centrów lokalnych, przy czym cała metalurgia no al wkradnę ple t-

^nto Gordyjskie. Obrządek potrztbowy Jest ciałopalny* przy stosunkowo częsty* występowaniu kurhanów, także rauem z grobami płaskimi* Oroby Po saka no dość u bor o w ceramikę* jak 1 w metale* Kryterium dodatko

n x cowrcb

wara oacn?

-tk uerwwcaft

wtażL ilołcioL

cnarakte ryttycfny c.-e y?yrrtki3*

Ł%d-

i# i intu i cy Jnit, ni a w wyniku ty attaa tvcine,1 ant-I«at lu choćby aapotaanlt alf

nwnictwaeh typu •ncykloptdyctnayo'* '    . ^otna oća«».

_nallaa atyla caratlkl łużyckiej pomwoll wyróżnić c«-3tinie ctrauiki. Wyda jc ale równl«i_t że aeepół ę. _v£ wiektey« nii w wypadku kultury — dodać chyba na*

__i_MWT aatuki. font? budownictwa ety tpecyficane typy

_or^vianU 1 teeo problemu ttprowtdtilaby na* rtotej

wa * zapewne wlękrty odsetek depozyt św o charakterze yotywn.

Zachodnią część łużyckiego odłam pól popielnic*>%ryeh naewsł^ odrzańska kultura Łużycki. Jadnocsy ona srupyi b rand en bur*ko-lubuski^ lachodniowielkopol «ką, śleżaćską, trzebnicką, rłubcsycką, zasko-ł_utyl cką » turyśską, pół no cno- c ze ską, wschodnio-czeską, morawską i *łovą_Cy 4 V a od początku okresu halsztackiego C sapewne także wschodniovi*i'_<opol- ^# eką 1 chełmińską. Wywodzi się ona z kultur mogiłowych, oowateł* _na. wcześniej i charak te rysuje się długotrwałością i nlesnecenym prsytn,^ pieniee rytmu rozwojowego. Ogólnie prsee cały czas snaJduJ* nie ood eilnymi wpływami południowymi ze względu na usytuowanie prty głównych ówczesnych szlakach, wiodących s północy na południe. • ceramice wpływy te wyraża Ją się najlepiej wy stopo wani era ornamentyki guzowej oraz od niej pochodnej i przejęciem stylu halsztackiego, fera^ike teł Mitury cechuje ponadto wryraźnieJeae zaznaczanie tektoniki naczvr, naczynia dwu stożkowe są csęsto zdobione, stosunkowo ooficle westmeją tsw. forty specjalne /grzechotki, rogi ₉ naczynia zoonorflctne bąiż w kształcie buta/ , zdobnictwo Jest stosunkowo bogate przy dość częsty* ornamentowaniu wnętrz naczyń niektórych typów, Również obficie występujące przedmioty metalowe mają wyraźne rysy południowe - lokalne fermy brązowe rozchodzą się daleko, znamy też lokalne for^v żelazne. v obrządku pogrzebowym też zaznacza ja ale wpływy południowe. Charak te-rya tyczne jest wy sterowanie grobów płaskich i kurhanów, obrządek ciałopalny , wyposażanie grobów w większa ilość n*»czyr a także w wyr.5śnione formy tsw. specjalne oraz w przedmioty metalowe o proporcjonalnie większym udziale oręża i narzędzi. Bądź może rzadsze at tu pochówki, zawierające kości kilko osobników. Dodatkowe kryteria to wystosowanie grodów* a sapewne także wyodrębnionych miejsc kultu.

Mazowiecka kultura łużycka obejmuje grupy: oółnocno—azowiteką, środko wo-pol ską* ma sowiecko-ood laską i u lwówecką. Hene tycznie związana jeat z kultura trzciniecką. W ceramice znać dużą oorulzmość fon e sowa tych, niezd obionych d wustotkowy ch, niektórych odmian wazowatych i ostroprofiłowanych form "ulwó%#ackieh^,,, czernienia powierzchni, ornamentu skośnych żłobków, otworków 1 małych guzków pod krawędzią, '•ytworów brązowych jeet stosunkowo mało przy słabo zaznaczającej się wytwórczości lokalnej. Typowa aę cmentarzyska płaskie o grobach ciałopalnych, wyposażonych ubogo w ceramikę a Jeszcze słabiej w przedmioty metalowe. Być może występuje tu wyższy odsetek pochówków, kryjących kości kilku zmarłych* Kry tarła dodatkowe do dominanta małych osad otwartych i trwanie narzędzi krzemiennych.

Charakter przejściowy między mazowiecka a nadodrsaileką kulturę łużycką mm do schyłku V okresu epoki brasu grupa wechodniowlelkooolrka /ryc* 5/* dopiero później zatracająca większość cech nasowieekich.

45