84006 s gli9

W podbrzeżu zachodzi transport rumowiska, które przemieszczane jest równolegle i poprzecznie do brzegu. W strefach o słabszej dynamice wód morskich następuje deponowanie rumowiska, efektem czego jest zamulanie torów wodnych i dojść do portów. Na proces abrazji jak i depozycję rumowiska w znacznym stopniu wpływa człowiek przez hydrotechniczną zabudowę strefy brzegowej.

Odkładane na brzegu (na plaży) rumowisko piaszczyste w wyniku przewiewania stanowi tworzywo dla wałów wydm nabrzeżnych. Jest to na wybrzeżu morskim bardzo pożądany proces, w efekcie którego następuje naturalne zjawisko odtwarzania zniszczonego nadbrzeża. Jednocześnie wydmy nadbrzeżne spełniają rolę naturalnych wałów przeciwpowodziowych chroniących lądowe zaplecze przed zalaniem ich spiętrzonymi wodami sztormowymi.

Transportowane w podbrzeżu rumowisko powoduje silne ścieranie znajdujących się w strefie przyboju elementów konstrukcji hydrotechnicznych. W okresach zimowych niekorzystne oddziaływanie na budowle morskie wywiera zamarzająca na nich woda fal morskich. Zlodzenie tych konstrukcji w sposób dodatkowy obciąża statycznie te obiekty. Katastrofalne w skutkach są również dla budowli morskich naciski boczne spiętrzonych kier lodowych dryfujących w okresie zimowymi wzdłuż brzegu morskiego. Niszczone są wtedy falochrony i mola. Należy też odnotować, że woda Bałtyku oddziałuje agresywnie na morskie konstrukcje metalowe i betonowe.

6,2.7. Procesy wywołane działaniem wiatru

Zjawiska geodynamiczne wywołane działaniem wiatru określane są jako eoliczne. Procesy te rozwijają się na suchym, nie porośniętym roślinnością podłożu piaszczystym. Na procesy te szczególnie narażone są tereny zbudowane z piasków fluwioglacjainych (np. sandry) oraz piasków rzecznych (np. terasy nadzalewowe). Ziarna piasku przemieszczane są po powierzchni terenu lub w zawiesinie powietrznej zgodnie z kierunkiem wiatru (rys. 6.9). W efekcie transportu oraz akumulacji materiału piaszczystego rozwija się proces wydmołwórczy. Formują się pojedyncze wydmy o różnych kształtach lub całe ich zespoły określane jako pola wydmowe. Profil poprzeczny wydm, z wyjątkiem wału wydmowego podłużnego, jest asymetryczny, zbocza dowietrzne są bardziej łagodne od zboczy zawietrznych. Zjawisko wywiewania piasku nazywa się deflacją. W miejscach, z których wywiewany jest piasek, tworzą się zagłębienia określane jako misy deflacyjne. Z chwilą obniżenia się misy deflacyjnęj do poziomu menisków kapilarnych wody podziemnej następuje zanik procesu eołicznego i w miejscu tym mogą tworzyć się grunty organiczne, które są później przysypywane nanoszonym przez wiatr piaskiem.

Przesuwanie się wydmy

Wydma

podłużna

Barchan

Podstawowe kształty wydm

Zależność między średnica ziarn i predkościq wiatru a rodzajem transportu (za LFernarowskim.1959)

Rys. 6.9. Typy morfologiczne wydm i prędkości wiatru powodujące rozwiewanie, transport i

depozycję piasku