89116 skanuj0093

178 fl Modełu uMadu tłownkćw nHfdiyfafoOowych ..

Opisana wyżej charaktery'tyka państw poznała nam zbudować macierz lą na zmiennych odnoszących się do wrogości życzliwości (patrz tablica 6. TM Macierz ta ma wiele interesujących właściwości. Literami A. B. C, I). h oflfl czono państwa. Wielkości liczbowe w środku macierzy' wyrażają silę wrogości -życzliwości na przyjętej skali od -5 do -5; 5 oznacza stosunek bardzo wrogi/ u *-5 - bardzo życzliwy.

Suma punktów u w-iei szach leprc/emujc wrogość życzliwość państwa hm?-tego nn początku wiersza; suma punktów w kolumnach - stopień wrogości lub życzliwości w stosunku do państwu ujętego na czele kolumny. Różnicę po mię* dz> sumą punktów w kolumnie, reprezentującą ogólny poziom wsparcia lub oddania, który państwo otrzymuje, a sumą punktów w wierszu, reprezentują! <i wsparcie lub oddanie, które ono daje, można nazwać bilansem uczuć (ajfeclkt• 'tal bai*une). W macierzy jest to wiersz X. Niezbędną właściwością nucicr/y . tego rodzaju jest K>. te suma tych bilansów powinna wynieść zero. Mierzą oni względną pozycję każdego państwa z uwzględnieniem stopnia wsparcia, jakieg0 \ dane państwo może oczekiwać ze strony systemu międzynarodowego jako cało*; set. Jak więc wynika z tablicy 6.7, jasne jest, te B znajduje się w najgorszej sytuacji. a C - u najlepszej (w obec systemu jako całości). Liczby drugiego szeregu nu/wiemy wkładem uczuciowy m (affectlunal conińbution) pokazanym na linii Y podającej sumę z kolumn i wierszy dla każdego państwa. Całkowity wkład uczuciowy jest rów ny sumie wszystkich liczb macierzy i mierzy ogólną wrogość luh życzliwość całego systemu. W podanym przykładzie widzimy, że państwo B (państwo puMitoidalnc) faktycznie przyczynia się w ponad 10% do ogólnej wrogości systemu, ale jego ekstremalną wrogość do pewnego stopnia równo*' waży życzliwość innych Natężenie wrogości i życzliwości podlega oczywiści# ciągłym wahaniom, dlatego ważne jest leż badanie dynamiki tych zmiennych Sumę wszystkich wrogości (w tablicy 6.7 równą8) można nazwać „międ/ynu todową temperaturą".

IiMk* 6.7. Macierz wrogości Życzliwości panaiw

	A	B	c	1)	E	SUMA |
A	Z		*3	0	+2	0
H	3	X	2	1	-2	-8
c	T 2	4	X	0	H	-1
D	-1	-1	0	X	0
K	-4	3		U		-3
8tMA		13	*•3	1	'•I	^8
X		_5	•4	-1	2	0 !
V	±J	I0_'	• 1	»l^		4

/.rodłu H I: Buulihng.    .•m,rgwi. .. tir. k;l.. I 58

Ko/wa/anic dynamiki systemu międzyimiudowego prowadź* do konstatacji. i* zasadnicze własności macierzy wyobrażeń można podsumować szerokim po* lęcicm „zgodności" (compaliblllly) Jeśli zmiany w systemie powodują w iększą zgodność, to system może przesuwać uę w kierunku równowagi. Teoria .równo*

wagi sil” posiulujc istnienie równowagi o takiej naturze. Doświadczenie historii jednak podpowiada, że przynajmniej w* przeszłości systemy międzynarodowe zwykle były niestabilne. Brak zgodności pomiędzy różnymi narodowymi wyobrażeniami prowadził do zmian w systemie, które pow iększały ciągle niezgodność i system stawał się coraz bardziej niestabilny aż do kryzysu, takiego jak wojna.

W modelu możemy wyioznić dwa rodzaje niezgodności. Pierwszą nazwiemy niezgodnością „rzeczywistą", gdy mamy takie dwa wyobrażenia przyszłości. że realizacja jednego przeszkadzałaby realizacji drugiego. Drugi rodzaj niezgodności byłby niezgodnością „iluzoryczną" - sytuacją, w której mimo istnienia podstaw zgodności wrogość narasta jako rezultat wzajemnej reakcji państw.

W innej publikacji K L Boulding zauważa, że ptawdą jest. iż ekonomiści zlekceważyli problem w rogości i życzliwości. W kompetencjach ekonomii jak twierdzi - z powodzeniem mieści się ustalenie „współczynnika życzliwości" zdefiniowanego jako „ilość dóbr wymiennych, mierzona w realnych dolarach, którą dana osobu byłaby skłonna poświęcić dla wzrostu dobrobytu innej osoby o jeden dolar realny. Przy współczynniku życzliwości równym zero mielibyśmy obojętność lub czysty egoizm: ujemny współczynnik oznaczałby w rogość"⁵-. Następnie Boulding przeprowadza następujące rozumowanie. W 1968 roku szkoda wielkości I USD wyrządzana Wietnamowi kosztowała Stany Zjednoczone co najmniej 4 L SD, co oznacza, że amerykański współczynnik wrogości wobec Wietnamu Północnego wynosi! wówczas Co nąjmniej 4'°.

Model przyjaźni wrogości można też przedstawić imiczcj. mierząc intensywność odczuć wybranych państw na osi czasu i przyjmując pewną umowną skalę - dla neutralności 0, dla przyjaźni od 0 do *100, o dla wrogości 0 do -100. W tym celu można wykorzystać różne miary wzajemnych uczuć i postrzegania się, takie jak deklaracje wzajemne, noty dyplomatyczne, turystyka, mułżeństwu mieszane, wizyty wzajemne, opinie w prasie, badania socjologiczne. wymiana kulturalna, wymiana handlowa, zbrojenia ilp. Można też zwrócić się do ekspertów. Tak pomyślany model przyjaźni wrogości prezentuje rysunek 6.4^,T.

'* K. li. Boulding. Łho    nuiMu ulłiu, (V». 1 Poitoivib*$Muu*i, PIW. Wuiwawa 1985,

.. >J.

“ Poi. MIII/C

' Model len jest u. pudobiH) piupo4>cji p»>crioiog* PiaiiKu » • Mmcbciga 11939 roku, w|.,suwanej dla siedmiu mocarstw światowych (Wielkiej Brytanii. Francji, Niemiec, Włoch. Japonii. Sianów ^jednoczonych i Związku Radzieckiego). Główne tendencje w stosunkach międzyna-imlowych zoslnly przedstawione synchronicznie na skali od 1 do 100. przy czym wartość 0 oznaczało przyjaźń, wartość 50 neutralność, waitość 100 - wrogość. Bieg linii wy/noc/al wahania we WMjeinnyt h •lOMMiknch Por. F. Ryszka, Polityka i wojna. Świadomość potoczna a trorle XX wirku, PIW. Warom 1915, a. 276 i n.