.
Tablica 1. Miejsce Polski w badaniach CPI w poszczególnych latach
Rok badania |
Liczba krajów objętych |
Miejsce Polski w rankingu |
Wartość CPI dla Polski |
1996 |
54 |
24 |
5,6 |
1997 |
52 |
29 |
5,1 |
1998 |
85 |
40 |
4,6 |
1999 |
99 |
44 |
4,2 |
2000 |
90 |
43 |
4,1 |
2001 |
91 |
44 |
4,1 |
2002 |
102 |
45 |
4,9 |
2003 |
133 |
64 |
3,6 |
2004 |
146 |
67 |
3,5 |
2005 |
159 |
70 |
3,4 |
2006 |
163 |
61 |
3,7 |
2007 |
179 |
61 |
4,2 |
Źródło: Indeksy percepcji korupcji CPI z poszczególnych lat. Berlin: Transparency International, www.transparency.org.
Tablica 2. Ranking korupcyjny dla nowych członków UE
Kraj |
1999 - 2000 |
2001 |
2002 |
2003 |
2004 |
2005 |
2006 |
Miejsce w CPI (2006) |
Czechy |
3,25 |
3,75 |
3,75 |
3,50 |
3,50 |
3,50 |
3,50 |
46 |
Estonia |
3,25 |
2,75 |
2,50 |
2,50 |
2,50 |
2,50 |
2,50 |
24 |
Węgry |
2,50 |
3,00 |
3,00 |
2,75 |
2,75 |
2,75 |
3,00 |
41 |
Łotwa |
3,50 |
3,50 |
3,75 |
3,50 |
3,50 |
3,50 |
3,25 |
49 |
Litwa |
3,75 |
3,75 |
3,75 |
3,50 |
3,50 |
3.75 |
4,00 |
46 |
Polska |
2,25 |
2,25 |
2,25 |
2,50 |
2,50 |
3,00 |
3,25 |
61 |
Słowacja |
3,75 |
3,75 |
3,25 |
3,25 |
3,25 |
3,00 |
3,00 |
49 |
Słowenia |
2,00 |
2,00 |
2,00 |
2,00 |
2,00 |
2,00 |
2,25 |
28 |
Średnia |
3,03 |
3,09 |
3,03 |
2,94 |
2,94 |
3,00 |
3,09 |
43 |
„ Korupcją polityczną są nadużycia powierzonej władzy popełnione przez przywódców politycznych celem uzyskania prywatnej Korzyści, wraz ze zwiększeniem swojej wradzy lub bogactwa".
„Korupcja polityczna generuje przestępstwa na szeroką skalę i liczne akty bezprawia popełniane przez przywódców politycznych <<przed >>,
<<w trakcie >>, << po >> sprawowaniu przez nich urzędu.[...] Korupcja polityczna stanowi przeciwieństwo przejrzystości w życiu publicznym".
Model korupcji politycznej (K) jako powtarzalnego czynu:
♦ Podmiot: przywódca polityczny (P);
♦ Strona przedmiotowa:
- nadużycie władzy popełnione celem uzyskania prywatnej korzyści (N)-,
- uzyskanie prywatnej korzyści:
* korzyść majątkowa (M),
* korzyść osobista (O),
- zwiększenie swojej władzy (W) lub bogactwa (B).
Zapis logiczny: P CD N CD (M CD O) m (W CD B) OD K
• łapownictwo (przekupstwo lub sprzedajność), kradzież (defraudacja),
• nepotyzm,
• kupczenie wpływami.
•zindywidualizowany - który skupia ograniczoną liczbę osób, oraz
• zbiorowy - w którym zaangażowane są całe grupy interesów, często tworzących piramidy korupcyjne, gdzie wszyscy są powiązani jako dawcy i biorcy jednocześnie.
• urzędnicza - w której przestępstwa dokonywane są w różnych dziedzinach administracji państwowej i samorządowej oraz innych instytucjach publicznych i najczęściej powiązane są z administracyjną kontrolą lub -----acją ^nych sfer naszego życia;
reglamentacją
• gospodarcza (komercyjna) - w której akty sprzedajności bądź przekupstwa zmierzające do wywarcia wpływu na gospodarcze wydarzenia godzą w prawidłowe funkcjonowanie instytucji państwa oraz w zasady uczciwej konkurencji.
TYPY TRANSAKCJI KORUPCYJNYCH W POLSCE:
♦ finansowa - w której korzyścią jest pieniężna łapówka;
♦ materialna - w której korzyści przybierają formę nieuczciwego zysku w postaci nieruchomości bądź ruchomości (mieszkania, samochodu, wycieczki zagranicznej, ale też mogą stanowić formę superokazji budowy nieruchomości, umorzenie kredytu, preferencyjne oprocentowanie, bezpłatne pośrednictwo, intratne zlecenie ekspertyz, nieodpłatne korzystanie z luksusowego samochodu, jachtu innych dóbr materialnych);
♦ pozamaterialna - w której elementami korzyści są formy uzyskania awansu zawodowego, lepszego stanowiska, którego piastowanie, pozwala na powiększenie dochodów, oraz często, na uzyskanie możliwości wpływania na kolejne decyzje i/lub podejmowanie nowych będących efektem korupcji i/lub rozpoczynających następne działania korupcyjne;
♦ polityczna - w której celem jest uzyskanie prywatnych korzyści i/lub zwiększenia swych politycznych wpływów, władzy i sukcesu bądź jako forma „handlu wpływami" jest obdarzaniem specjalną przychylnością innych )osób prywatnych, przedstawicieli biznesu, oponentów i dotyczy nie tylko polityków, ale też urzędników wyższych organów władzy);
♦ układowa - w której duża skala transakcji pozamaterialnych powoduje, iż praktyki korupcyjne stają się trwałym elementem politycznej gry i gdzie sytuacje korupcyjne (konflikt interesów, nepotyzm, publiczne Kontakty z aferzystami) tworzą przesłanki do zaistnienia postaw korupcyjnych.
Według Leszka Balcerowicza: „Można dowodzić, że im wyższe jest natężenie korupcji, tym - przy innych czynnikach niezmiennych -trudniej jest się krajowi rozwijać”. W artykule pod tytułem Choroba brudnych rąk Balcerowicz podkreśla, iż korupcja szkodzi rozwojowi gospodarczemu na cztery zasadnicze sposoby:
1. Związane z nią „opłaty" stanowią de facto dodatkowy podatek, który obniża zdolność przedsiębiorstwa do inwestowania, a przez to
do tworzenia nowych miejsc pracy;
2. Korupcja może podważać finanse publiczne i przez to szkodzić rozwojowi gospodarki. Głównym niebezpieczeństwem jest wówczas
duży deficyt, który podbija stopy procentowe i zwiększa dług publiczny, a przez to związane z nim ciężary:
3. Korupcja osłabia konkurencję. Przy dużym natężeniu praktyk korupcyjnych o wynikach finansowych firm zaczynają bowiem decydować „dojścia” do władzy publicznej, a nie ich wartość i sprawność na rynku;
2