94285401 djvu

534 K. W. MAJEWSKI

z tego, że osie widzenia muszą zawsze leżeć w jednej płaszczyźnie. Dla zapewnienia oczom, obok wydatnej ruchomości, także tej ścisłej koordynacyi ruchów, istnieje złożony i z nadzwyczajną dokładnością działający mechanizm nerw owo-mi śniowy.

Każdą z gałek ocznych poruszają, jak wiadomo, trzy pary mięśni ocznych zewnętrznych, mianowicie cztery mięśnie” proste (Mm. recti: intern, ts, externus, superior, inferior) i dwa mięśnie skośne (Mm. obliąui: superior et inferior). Pod wpływem działania tych mięśni oko zawarte w torebce Tenona i umieszczone na podściółce tłuszczowej oczodołu wykonywa ruchy obrotowe na podobieństwo główki kości w stawie panewkowym. Ruchy te odbywają się nao-_ koło punktu obrotowego, który wedle oznaczeń Dondersa leży na osi optycznej, w oku miarowem 10*937—13*557 mm. poza środkiem rogówki, a przeciętnie 10 mm. przed tylną powierzchnią twardówki. Położenie jego w oczach niemiarowych zmienia się w pewnej mierze, zależnie od rodzaju i stopnia ametropii. Ruchy oczne możemy uważać za wyłącznie obrotowe, jakkolwiek wyjątkowo gałka oczna przemieszcza się w całości, mianowicie przy silnem rozwarciu powiek wysuwa się ku przodowi, a przy zamknięciu i przy silnym zwrocie ku górze cofa się nieco w głąb oczodołu. Według J. Mullera amplituda tych poruszeń nie przekracza 1,4 mm. Poza tem możemy rozpatrywać ruchy oczne jako ruchy obrotowe, które odbywają się dookoła jednej z trzech osi, przecinających się w stałym punkcie obrotowym i stojących na sobie pro stopadle. Osiami temi są: 1) oś strzałkowa (przednio-tylna), będąca równocześnie linią widzenia czyli linią spojrzeniową; 2) oś poprzeczna, przebiegająca poziomo w płaszczyźnie czołowej; jest ona wspólna obu gałkom ocznym i przy prawidło wem ukształtowaniu kośćca odpowiada mniej więcej linii łączącej skrajne, zewnętrzne brzegi kostne oczodołów; 3) oś pionowa przebiegająca również w płaszczyźnie czołowej prostopadle do dwóch osi poprzednich. Oprócz osi korzystaem jest dla lepszego zrozumienia ruchów ocznych wyobrazić sobie trzy następujące płaszczyzny: płaszczyznę poziomą, poprowadzoną przez oś poprzeczną i oś strzałkową i dzielącą gałkę oczną na górną i dolną połowę; płaszczyznę pionową (strzałkową), która poprowadzona jest przez oś strzałkową i oś pionową i dzieli oko na prawą i lewą połowę; wreszcie płaszczyznę równikową, albo czołową, przeprowadzoną przez oś poprzeczną i pionową. Dzieli ona gałkę oczną na połowę przednią i tylną.