Folder(2013 11 26)0005 JPEG

342

Fot. 181. Narządy czepne: a - tasiemca uzbrojonego, b - tasiemca nieuzbrojonego

macica wypełniona ■ jajami

Rys. 260. Człon maciczny tasiemca.

dojrzałych wymienione narządy

również haczyki (fot. 181). Szyjka jest miejscem, w ki« > rym na skutek podziałów i różnicowania powstaj.i człpny. Młode człony mieszczą się więc w przedniej częs'ci ciała, a im dalej ku tyłowi, tym są starsze. U li liczba zależy od gatunku tasiemca i waha się od jedne go do kilku tysięcy. U tasiemców wszystkie człony ma ją komplet narządów rozrodczych męskich i żeńskii h ale w każdym z nich układ rozrodczy znajduje się na innym etapie rozwoju. W zależności od tego wyróżnia się kolejno człony niedojrzałe, dojrzałe i maciczne Człony niedojrzałe nie mają w pełni rozwiniętych me skich i żeńskich narządów rozrodczych. W członat li osiągają poziom rozwoju, który gwarantuje im spełnia nie funkcji rozrodczych, czyli wytwarzanie gamet, zaplemnienie i zapłodnienie. Nazwa człony maciczne nawiązuje do obecności silnie rozrośniętej i rozgałęzionej macicy w\ pełnionej zapłodnionymi jajami. Macica z czasem zajmuje prawie całe wnętrze członu, a pozostałe elementy układu rozrodczego częściowo zanikają. Jaja lub rozwijające się z nich larwy wydostają się z macicy albo przez specjalny otwór, albo po rozpadzie (Au nu. Długość ciała tasiemców może osiągać od 0,5 mm do kilkunastu metrów.

Tasiemce, podobnie jak przywry, podczas cyklu rozwojowego zwykle zmieniają żywienia. W cyklu pojawia się również kilka pokoleń larw, przy czym niektóre z nich są zdolni do rozmnażania. Tasiemce charakteryzują się dużą różnorodnością cykli rozwojowy! li które można sprowadzić do dwóch zasadniczych typów:

• Typ I - cykl rozwojowy przebiega z udziałem dwóch żywicieli pośrednich. Pierwsze st.i dium larwalne stanowi koracidium. Larwa ta opuszcza osłony jajowe w środowisku wod nym; jest pokryta nabłonkiem z długimi rzęskami, dzięki którym może swobodnie pływa< •Typ II - cykl rozwojowy przebiega z udziałem jednego żywiciela pośredniego. Pierws/r >tadium larwalne stanowi onkosfera. Larwa ta opuszcza osłony jajowe w przewodzie po <armowym żywiciela pośredniego; ma trzy pary haków, za których pomocą przedost.i|< ;ię do jego naczyń krwionośnych.

Przykładem cyklu pierwszego typu jest rozwój bruzdogłowca szerokiego - tasienu a :tóry osiąga nawet 20 m długości. Nazwa gatunku nawiązuje do jego aparatu czepi u ;o, który stanowią umieszczone na główce bruzdy przyssawkowe, oraz do dużej szeio ości członów, dochodzącej nawet do 2 cm.

żywiciel ostateczny

|>rocerkoirl

ilrugi żywiciel pośredni    pierwszy żywiciel pośredni

ii \    261. Cykl rozwojowy bruzdogłowca szerokiego.

(l*« »■ tać dojrzała bruzdogłowca pasożytuje w jelicie cienkim ssaków odżywiających się rybami, w lvm człowieka. Zapłodnione jaja dostają się do wody wraz z odchodami. Z jaj wydostaje się km < idium - orzęsiona larwa. )ej dalszy rozwój jest możliwy tylko wtedy, gdy zostanie połknię-t,i przez oc/lika, który jest pierwszym żywicielem pośrednim. W jego przewodzie pokarmo-wn koracidium przekształca się w kolejną larwę -jonkosferę, która dostaje się do jamy ciała i pi -ekształca w larwę następnego typu - pnn erkoid. Rozwój procerkoidu jest możliwy po zje-il • niu zarażonego oczlika przez drugiego żywiciela pośredniego - rybę. Z przewodu pokarmi twego ryby procerkoid dostaje się do mięśni, wątroby i innych narządów wewnętrznych, gd/ie rośnie i przekształca się w larwę - plerocerkoid. Zarażenie ssaka, w tym człowieka, bruz-ili tv’łowcem następuje po zjedzeniu surowych ryb zawierających plerocerkoidy. W jelicie cienkim ssaka rozwijają się one w dojrzałe płciowo postacie tasiemca.