Kartki0007

Specyfika wspomagania dzieci niepełnosprawnych

Wszytko, u czym powyżej powiedziałam, odnosi się do każdego dziecka, niezależnie od jego funkcjonalnej sprawności [spiż niesprawności, niezależnie od {ego środowiska. Bowiem różnorodne, wewualrzpuchodne lub zewmurzpochotlne utrudnienia rozwoju dziecka me zmieniają w zasadniczy sposób jego rozwoju emocjonalnego. One jedynie blokują niektóre jego aspekty, uwypuklaj4 inne, mogą też działać zniekształcające (Obuehowska, 1 996).

W tej końcowej czyści mojego artykułu me zdołam rozwinąć oogactwa problematyki związanej z rozwojem emocjonalnym dzieei o utrudnionym, '.wskutek niepełnosprawności łub złych oddziaływań socjalizacyjn} ch, rozwoju. Tuk więc tylko sygnalizuję kilka istotny u Ja zagadnień.

Jak wiadomo, fizyczny stan organizmu .składa sic jedynie mt część kondycji człowieka, przy czym jest to dla jednych część najważniejsza, dla innych marginalna. Właściwości emocji są indywidualnie zróżnicowane, są ponadto dynamiczne, wobec czego nie może być gotowych szablonów, przypisujący ch dzieciom zaliczanym do clonej kategorii niesprawności określonych właściwości emocjo radnych, Jednakże pewnie rodzaje trudności somatycznych czy funkcjonalnych odzwierciedlają się w trudnościach związanych z emocjami. Jako przykład podam, że np. dzieci meslyszące wprawdzie odbierają wizualnie cudzą ekspresję emocjonalną t propnocemywiue odczuwają własne emocje, ale mają trudności z nazwaniem emocji (także w języku migowym) w konsekwencji z panowaniem nad nimi.

Z kolei dzieci niewidome, nie mające spostrzeżeń wzrokowych, zastępuią ie dotykiem i słuchem. Nie wiem, jak fakt ten wpływa na właściwości ich emocji, jednakże ich utrudniona swoboda poruszania się, mająca wpł\w na ich rozwój :notoryczny, niewątpliwie odbija się także na ekspresji emocjonalnej.

W wypadku dzieci umysłowo upośledzonych, zróżnicowania emocjonalne jest jeszcze większe, gdyż populacja ta jest dość sztucznie ujęta w jedną kategorię. Niektórym spośród nich (mam na myśli dzieci głębiej upośledzone) emocje zastęnuja mowę, za ich pomocą sygnalizują swoje potrzeby. Anp. o dzieciach z zespołem Dow im wiadomo (Ekmnn, 1977), że wskutek hypotonii mięśni i wolniej przebiegających procesów informacyjnych ich ekspresja emocjonalna jest często fałszywie interpretowana przez inne osoby. Nie dotyczy to oczywiście ich bliskich opiekunów, iednak poza własnym środowiskiem dzieci takie mają mejeciaznow:e duże trudności w komunikowaniu się. Sze/egoma icst sytuacja dzieci amywyc/nscn fObuehuwsk:.'., !99-in) w któi yeh obrazie klinicznym trudności w ciiiocjeiiuhw ;u k-. ma rokowania się należą do objawów osiowych. Ponadto dzieci te chamkieryza u znaczna łaluku ść rmocjonałna.

L dzicct znaczonych co innych kategorii niepełnosprawności, takich jak kalectwo !:zyczne, przewlekle churooy somatyczne czy wady wymowy - występują inne ;i'udi i -1 '-■o w-M^,J- i al iil _: n '.V ai u na.!,¹ ■>■■- a i w ich i ndy w kluali ty ni doświadczę men i życiowy m powodującym w zwouzku z danym ograniczeniem rozwoju, a nic bezpośrednio

Oamienne m proolemy emocjonalnego rozwoju dzieci, których środowisko spoicćzne jest niepełnosprawne' , u me one same, jakkolwiek takimi mogą się. pod wpływem tego wooowima stać. Mam m na myśli zarówno dzieci wychowywane niszo n ej umil mc t Obuci: ow.ma, 1994b, iz94c), jak i żyjące w rod z mach z deficytem materialnym lab emocjonalnym, a przede wszystkim w rodzinach dewiacyjnych fObucaowszą. i99o,i. Coraz tez częściej mamy do czynienia z tzw. syndromem dziecka krzywdzonego, w skiad którego wchodzą: zaniedbania opiekuńcze, psychiczne i fizyczne maltretowanie dziecka oraz jego wykorzystywanie seksualne. Ale i uzieei zy.ace w- :zw. normalnych rodzinach są bite, wyzywane, wyśmiewane, ignorowane, oszumware, straszone i m. Określenie rodziny „normalne” obecnie już niewiele znaczy. Nie putrąbmy podarować dzieciom innych rodzin niż te, w których żyją, bądź 7. których jo zabieramy.

Dzieciom niepełnosprawnym, wspomaganie rozwoju emocjonalnego ma służyć radzenia sobie z gąszczem uprzedzeń, stygmatyzacją, dystansem społecznym i samo-ograniczeniem.

Natomiast. w stosunku do '-wszystkich dzieci, niezależnie od ich kondycji, ich u zdolnie u ; sprawności, wspomaganie rozwoju emocjonalnego powinno pełnie trzy podstawowe 'aukcje. Są to funkcje: rozwijania skrzydeł, radzenia sobie z burzą, oraz nudów arna oezpiocznego gmazua. Dla samego siebie i otwartego dla innych wędruw-

Bibilografia

b-rtmau P. ( :U My Iholoy-cnl luiO CuMww Dtjjnronces tn Eacicit Exj>re.ssion of Etno-non. Diiiv. of Neoooka Press

Mikso:: h. (:9uU.)_; OMMactM mM Socioly. New York, Norton

^: "u *: nut: i< . i i ■■■> 1 by ów.'w iJcncionmaHni .-D/wrO.y of the Vorbiilt7.otton of Afjrots. The PsyohwinPyiic Sumy oi ihe (.'hiól, 33 O>neman I). O M / y Emocjo/annn onnhyctioja, Media Rodzina of Poznali but iw iacwietti P. ; 19-Mj, /^Jmv/:w_t7ovs on mi hiicyniicd Theory of Etnoiio/iai Daw4c/’oaw:;. New¹ Dumcm ms :ni OhiPi PcbelopmeiU, 16