IMG!77 (6)

zdaniem rodziców mają zapewnić dziecku dobry start w tyciu i materialne, jak i wysoki siopieś samorealizacji. Czasem chodzi o nśL kontynuacji pewnych zadań, po to by n«c wygasła tradycja rodzmna. Tnfcsw rozumienie ostatniej a funkcji może mieć zarńwsso charakter rozwijający osobowość dziecka, rao/c też, szczególnie gdy jest narzucana wbrew jego woli. zainteresowaniom czy zdolnościom, ogranie zać horyzonty myślowe i dokonywać przedwczesnego domknięcia perspektyw życiowych.

Funkcje są tylko jednym, obok typów rodzin i ich przemt oddziałujących na przcbiegająaH

jej obrębie procesy socjalizacji

na.

Wśród wielu znanych typologii rodziny na uwagę zasługuje opracow m Szczepańskiego^M,T, ze względu na swoją zwięzłość, a także fakt.

.■■■iiiia r.’>    *---— ^: — — • ~ - — tir aft — ■ - -    —— - ■ i ■ ■ i ■ ■■ ift ifc ■ ■

.moralnej (normy poctcpowania, reguły życia społecznego, w/ory osobowe i kulturowe), /cśli przyjmiemy laka, rowmaoną wctsk funkcji aocjalirmcyjnęj. trudno wyodrębnić spośród zadań składających aię na nią czy nności wychowawcze, toteż w większości klasyfikacji fbnkcjc te wymieniane są łącznie. Wychowanie samo w sobie, jego istota wiążą się raczej z zapewnieniem dziecku poczucia bezpieczeństwa, zaspokojenia jego potrzeb emocjonalnych, stwarzaniem warunków do budowania właściwego obrazu własnego .Ja" i kształtowania pozytywnych relacji ze światem, które to czynności wydają się być podstawowymi zadaniami wychowawczymi, niz z przekazem wartości. norm. czy społecznych tradycja. Rodzina jest swoistą wspólnotą kulturową, wzorce i wartości przekazywane w jej obrębie zawierają zawsze elementy wspólne. Nie bez powodu psychologowie i pedagodzy nazywają rodzinę wspólnotą uczuć, w yobrażeń i zakazów Ważne jest tu podobieństwo zachowań i postaw członków, które ma rolę formującą wobec ja>ni odzwierciedlonej, samooceny, uczy Ic2 wchodzenia w określone role i stanowi trening społeczny odnoszący ssę do tego. jak możemy być postrzegani przez innych.

Dwie pozostałe funkcje rodziny: kontroli rachowaś członków « nadawania pozycji społecznej mają charakter instytucjonalny, nie zaś osobowy. Każda osoba poprzez fakt wspólnego zamieszkiwania z innymi i identyfikowania się ze wspólnymi wartościami postrzegana jest jako członek jakiejś rodziny, zatem jej zachowania, stosunek do norm społecznych oceniane są przez pryzmat spojonych w dzieciństwie reguł postępowania. Ocenie w sensie społecznym podlega mc pojedynczy jej członek, ale cała rodzina. zatem kontrola społeczna to funkcja, która sprowadza się do reagowania w przypadku łamania norm i zapobiegania przekraczaniu pewnych, często umownych granic i reguł wyznaczanych przez głowę rodziny lub przyjętych w jej obrębie na mocy tradycji lub obyczaju.

Funkcja a ad a wania pozycji społecznej charakterystyczna jest dla społeczeństw o zamkniętym systemie straty fi kacyjnym. gdzie ruchliwość społeczna jest wyraźnie ograniczona, a przekraczanie granic własnej klasy spółce rnsj niemożliwe. We współczesnych społeczeństwach, w tym również w Polsce, zjawisko to przyjmuje raczej formę ..dziedziczenia" społecznego ról zawodowych, przejmowania na mocy tradycji zakładów rzemieślniczych czy kontynuacji uprawiania wolnych zawodów, takich jak prawnik, lekarz czy nauczyciel, rzadziej pozostawania na ojcowiźnie na wsi. Nadawanie /pozycji ■pnłrr rnrj przybiera więc w tym przypadku formę zachęty do uprawiania określonego zawodu czy orientacji na pewna działania profesjonalne, które

wania

prze_________— -    .

wyczerpuj c różne kryteria podziała. Według tej klasyhk następujące typy rodzin (w nawiasie podano kryterium): małc/duże <wielkość);

112 t BMl

rji wyróżniamy

miejskie wiejskie (miejsce zamieszkiwania);

endogumi c/ne egzogamicznc (gnipa/-y„ z których pochodzą

—    jcdnoi udne/mict/ane (pochodzenie etniczne, wyznanie); ega 1 tt amc'patriarcha Inw matriarchalnc;

oaobowc/pozycjonalne (oba kryteria ze względu na rozkład władzy); prawidłowe dysfunkcjonalne patologiczne (sposób wypełniania funkcji);

-    pcłne/niepcłnWrozhite (struktura, spoistość>; zastępczeadopcyjnc (sposób rozwiązania sytuacji sieroctwa).

Pojęcia wielkości rodzimy jest szerokie a odnosi się do firórso do liczebności jej członków, jak i współistnienia w jej obrębie dwóch lub więcej pokoleń. Można zatem mówić o rodzinie nuklearnej (2 ♦ lk tradycyjnej (rodzice z dwójką lub trójką dzieci>, wielodzietnej (więcej mż trójka dzieci pozostających na utrzymaniu rodziców), jak również rodzinie dwu- ksb więcej pokoleniowej, gdy wspólnie zamieszkują nie tylko rodzice i dzieci, ale rów meż dziadkowie czy nawet pradziadkowie, dzieląc saę ofa    opieką

nad dziećmi czy doświ adrzeniem życiowym. nierzadko aat wspoaaagąjąc młodszych ekonomicznie O tym jak walna dla psia h assa wartości i ta ady rji jest obecność członków starszego pokolenia w procesie wychowana peaaaao w rozdziale poświęconym kulturze. Często nie tylko dostarczają om u iknsses

1211

120