P1120706 resize

Peron* 1979. Fig 12-4. 1-40. 1-42)1 rnak religijny ludzkości znany już gracji i uwiera podstawową ideę CentrumL najwyższego bóstwa, obraz ludzkiej psyche, jai.nil

kultów epoki brązu może on micv^k również charakter solurny (tzw. mun-^t***^c słoneczne). Innym podstawowym znakiem jest zygzak, pasmo trójkątów lub kratek, który często znajduje się na umawianych przedmiotach ze schylko-wego okresu epoki brązu oraz okresu halsztackiego w różnych częściach Europy, w tym również w Polsce (Ryc. 4h-n: Gcdl 1981 . Tuf. 39; JockcnhiWcl 1971 . Taf. 29:379; 3ó;S31 ; l9KO.Taf. 27; 491) i w Italii, gdzie zdobione były np. pasem kropek, zygzaków, zakieskowanych trójkątów i różnego typu meandrów (Ryc. 3; Bianco Peroni 1979. Fig. 29. 89.    Znale fen sym

bolizuje wodę. która w wierzeniach magiczno-rcligijnych zawsze mu umbi-walcntny charakter. Jest bowiem żywiołem niosącym śmierć i życie oraz. odrodzenie (Eliade 1993. s. 1 85-206./Ki.v.«/m). a więc zawiera w sobie podstawową ideę inicjacji (odrodzenie poprzez, śmierć). Warto zwrócić uwagę. że w późniejszych czasach w Europie włosy odgrywają dużą pozytywna# rolę *.». magii deszczu, ale za to ich zetknięcie z wodą (np. morska## wieszczy śmierć (por. np. SćMfgc* RocSia z L**xdaiu 1973. s. 7-4; Słupecki 1998. s. 28-29).

Na dużych obszarach naszego kontynentu występują także inne motywy i mają one zapewne analogie/no znaczenie. W ornamentyce brzytew italskich pojawiają się_ np znane również na północy Europy kaczki (Ryc. 3h. I; Bianco fVruni 1979. Fig. 77. I l23).koń (Ryc. 3m. Bianco Peroni 1979. Fig. 912). gwiuz-(Ryc. 3g. k. o; Bianco Peroni 1979. Fig. *498. 567) oraz słońce (Ryc. 3f; Bianco Peroni 1979. Fic:. 1-42. 22ó). Dodajmy, że na przedmiotach tyci# wyryto również nieznane w kręgu kultury noedyjsktej symbole, takie jak: tarcze (Ryc. 3i; Bianco Peroni 1979. Fig. 80. 94-96. 210-21 1). krzyże (Ryc. 3g. j: Biunco Peroni 1979. Fig. 324).swa%iyki (Ryc. 3c.e.f.l: Bianco Peroni 1979. Fig. 1-42. 3-41 .-425. 543. k53. 1 123) i sauwasiyki (Ryc. 3a: Bianco Peroni 1979. Fig. 363. 664. I I I I). Wyobrażenia siekier tworzą# niekiedy ażurowy ornament tych narzędzi (Ryc. 3r;

Peroni 1979. Fig. 20-25#- Pod znakami wody umieszczono na owych :t« ryt przedstawiajmy siekierę (Ryc. 3g. k. o; Bianco Peroni 1979. —    ₃₇,    494^496. -498. 509-512. 564. 1121) lub też parę siekier (Ryc. 3o;

Bianco Peroni 1979. Fig - 507).a także znak krzyża (Ryc. 3j: Biunco Peroni 1979. p- 133. 4K4-4S5. -487. -498. 725#. Jest tam również jeleń (Ryc. 3g. I; Bianco Peroni 1979. Fig. 3-40. 361.498. 569) lub pora jeleni (Ryc. 3c; Bianco Peroni 1979. Fig I I I 1 >. a nawet sceny polowania przcds«awiujj#ce myśliwego z lukiem trzymającego na arkanie to zwierzę (Ryc. 3k; łucznika polującego na trzy jelenie

Je3*t to uniwersalny, u /aru/cm nujniars/y ^w paleolicie. Ma on charakter totalnej inte* (obraz & centrum Światu, symbol itd. i W symbolice curopcj-

Bianco

Bianco Peroni 1979. Fig. 7-4ó> lub 3a; Bianco Peroni 1979, Fig. 363).

ismologii.

»s: • hr/vtwacn pólnocnoeuropejskicii występują syiiiihhc si«»i^-a. księżyca S feAUhin I945.Abb. . .2a; Sproekhoff 1934 Abb. 34:3. H>. rysunki przedstawiają kolejne fazy zachodzącego

(Ryc.

ItMrznika polującego na trzy jcisn.c '■'z ₍    . ’ . .    ,    •    .. .    , '

Ws^MkKtc Symbole odnogą -IV K>lnak/C .lo lokalnej mjtoog,, , ke br/vtwac l> póinocnoeoropejsklch .ysiępuj:, symb,.lc słońc.

i

Ń#

kiedy wręcz

<Ryc. 5g: Althin 19*45. Abb.

99b). Słońce by w u ciągnięte przez

loóca

konia

O    5 cm O    10 cni O    4 cm

' -1    --j    *    — —¹ „

a. c-o. g-j, ob*. k-n

Ryc. 5. Brzytwy z wyobrażeniami lodzi. koni. wód i słońca. Epoka br*n* • - Verter l^. V«bo« Amt. Dania: b - Kinielit: c - Ketting. Laaiand. Dania: d - Aonc. Ribe Am*. Dama: c - Mchlbcck. Szlczwik-Hnlutyn; f - VoienS Gaard. Amt. Hadendeben: g. i - Dania: h - Kemmt/ Kr. Osipncgmu: i- Kaims;i. Ksp. Si. Kópinge; k - Ahtrup.Amt Aulborg; I -Skivum. Altu. Aalborg: I- Vcmct Tórslcv. Am* Riuiders: m - Aurich.Oufncsland; n - Skjcmuanl. Am* v.borg: o - V er*. An*. Ripen. Wg CA. Althma 1945 (a.c-c.g-j>: E. Sprockhoflłs 1954 (f. k^o): A JockcnhmcU 1980 (b) Abb. 5. Rasiermesser mit Bort-. Pfenle- Wawer- und Sornicndarsacllungcn. Bnwuczc* a - Vcster Lem. Viborc Amt. Danemark: b RiiMcln: c - Ketting. lauiand. Dancmaik. d - Aane. Ribe Am*. Dancmjuk; c - Mchlbcck. Schlcsw ig-Hobtci»: f - Vc*ci*s Gaard. Am*. Hadersłeben: g. i - Dane maik; h - Kemnitz. Kr OMprieenitz; j - Kobusa. Ksp Sl. Kdpinge; k - A hm**. Am* Aalborg: I - Skman. Amt Aalborg: 1 - Vcsicr Tonlcv. Am* Ranko; ni - Aunch. Ortfnesland: n - SkjerngaanJ. Amt Vibntg; o - Vetxt. Amt. Ripen. Nach CA. Ahhin 1945 <a.c-c.g-j): E- Sproekhofl 1954 (f.k-ok A. Jockenhoyel I980(b)

167