! m
;t
'Ą
■ś
i
V"'
tV/v-k
Wkrótce po implantacji dwuwarstwowa tar- struny grzbietowej, mający połączenie z jamą
czka zarodkowa ma zarys w przybliżeniu o wodni. Brzuszna ściana kanału zrasta się <
okrągły. Ma brzegu tarczki, pomiędzy ektoder- z entodermalnym sklepieniem pęcherzyka żól-
mą a niezodermą, w miejscu gdzie się one roz- tkowego, Zrośnięte warstwy wkrótce pękają
chodzą, przechodząc w wyściólkę jam owodni i wytwarza się połączenie między jamą o wodni
1 pęcherzyka żółtkowego, znajduje się strefa a jamą pęcherzyka żółtkowego,
pierwotnej mezodermy. Strefa la leży w miej Grzbietowa ściana kanału struny grzbietowej
scu zetknięcia się rnczodeunalnej sometopleury tworzy na sklepieniu pęcherzyka żółtkowego
owodni i mezodermalnej splanchnopleury pę- pasmo osiowe — płytkę przedstrunową (por.
c.herzykii żółtkowego. Wraz z powiększaniem z prajelitem płazów). Poczynając od przodu
się pozazarodkowej jamy ciała przyczep szy- płytka przedstrunową zwija się tworząc litą
[tuty brzusznej przesuwu się na tylną krawędź kolumnę komórek, położoną osiowo, czyli
tarczki, gdzie łączy się że strefą styku dwu bta- ostateczną strunę grzebietową Przywrócone
szek mezodermy. Ze strefy styku mezodermy zostaje entodermalne sklepienie pęcherzyku
powstaje krezka brzuszna jelita, która pozostaje żółtkowego. Zachodzące w sklepieniu procesy
tylko w okolicy jelita przedniego. Pozostała zrastania się, tworzenia utworów i rekon-
część kfp.z_ki brzusznej pochodzi z tej części smrkeji zaczynają się dogłowowo i postępują
strefy styku, która przyczepia się do przedniej . w' kierunku ogonowym, tak że przez pewien
krawędzi tarczki i jest nazywana przegrodą czas w części ogonowej istnieje kanał łączący
poprzeczną. Płaszczyznę dwubocznej symetrii jamę owodni z jamą 'pęcherzyka żółtkowego,
wyznaczają: leżący z tylu przyczep szypuly W czasie rozwoju rynienki nerwowej kanał ten
brzusznej i przegrodo poprzeczna leżąca z czasowo łączy jej tylny koniec ze światłem je-
przodu. W opisywanej okolicy, w pobliżu lita pierwotnego (por. z kanałem nerwowo-
przedniego końca tarczki,, sześcienne komórki -jelitowym—canalisneuroentericus—płazów),
entodermalne stają się cylindryczne, zwakuoli- W opisywanej okolicy, pomiędzy smugą zowane i tworzą płytkę przedstrunową. Do pierwotną a szypułą brzuszną, ektoderma
tylu od niej pojawia się w warstwie ektoder- i cntode.rma przylegają ściśle do siebie i tworzą
nialriej liniowe zaciemnienie — smuga pier- błonę stekową (membrana efoacae). Węzeł
wotna. Zaciemnienie w tej okolicy spowodo- Hensena można porównać z wargą grzbietową
wane jest intensywną proliferacją komórek pragęby płozów, smugę pierwotną ze zrośnię-
pluripotencjalnych. Komórki potomne tworzą tymi wargami bocznymi, a okolicę błony ste-
dużą część trzeciego listka zarodkowego, czyli kowej z wargą brzuszną. W pobliżu przedniego
mezodermy wewnątrzzarodkowej. Wwędrowu- skraju tarczki zarodkowej znajduje się druga
ją one między listek ektoricrmalny i entoder- okolica ścisłego przylegania entodermy i ekto-
malny tarczki, czyniąc ją trzy warstwową. derrny. obejmująca część płytki przeclstruno-
W okresie początkowej migracji mezodermy wej i pokrywającej ją ektodermy. Okolica ta
wewnątrzzarodkowej powstaje inna okolica Sianowi tzw. błonę gardłową (membrana
nasilonej aktywności mitotycznej. — węzę! pharyngea).
Hensena; występuje on w. listku ektodermal- Ektoderma i entoder ma stykają się bezpo-
nym pomiędzy końcem przednim smugi'pier- średnio ze sobą tylko w tych dwóch okoli-
wotnej a tylnym brzegiem płytki pizedstrunowej... cach — okolicy błony gardłowej i błony ste-
2 dolnej powierzchni węzła Hensena wyrasta kowej. Gdzie indziej (z wyjątkiem osiowej
do przodu lita .kolumna komórek — wyrostek części zarodka, zajmowanej w tym stadium
struny grzbietowej. Biegnie on między ekto- przez ostateczną strunę grzebietową) pomię-
dermą a entodermą w płaszczyźnie strzałko wej ■ dzy ektodermą i entodermą znajduje się mezo-
i dochodzi do tylnego brzegu płytki przedstru- derma wewnątrzzarodkowa. Mezoderma portowej W miarę jak mezoderma wyrasta ze chodząca ze smugi pierwotnej rozprzestrzenia
smugi pierwotnej, a wyrostek' struny grzbie- się w postaci dwustronnych- skrzydełek do
towej rośnie do przodu, tarczka zarodkowa- przodu, na boki ! do tyłu. Każde skrzydełko ro-
wydłuża się i przybiera kształt gruszkowaty. śnie do przodu, otacza z boku strunę grzbie-
Poczynojąc od węzła Hensena, rozwija się tową. okrąża brzegi błony gardłowej, by spot-
wzdłuż wyrostka struny grzbietowej kanał kać skrzydełko przeciwnej strony, tworząc
JAMA OWODNI.,
Przegroda
poprzeczna........f-
Płytka [f-' ,.|J
Szypuła
brzuszna
przedsirunowa\vi
h>.k Pęcherzyk ź 61 i k owy
CUiilflEH' - * • ■ EKTODERMA
: J Smuga
Błona gardłowa Węzeł Pierwotna
8lona łt , /
stekowa,
Rynienka
nerwowa
Strefa
siyku cnezodemiy \
Grzebień
nerwowy
■„•Mezodeima
pozazarodkowa
Mezoderma
ńródzarodkowp