15648 skanuj0010 (287)

filmu znajdujemy np. w li linowych Baśniach poetyckich A. Lamorisse’u (Czerwony balonik, Biała grzywa) _w takich polskich filmach, jak j Dwaj ludzie z szafą R. Polańskiego:, -^ondo J. Majewskiego, Płyną tratwy j W. Siesickiego, a wreszcie w wiel-^ filmach animowanych takich na przykład twórców, jak W. Borowczy^ j _Lenica, D. Szczechura, J. Schn-benbeck. Przy wielu filmach fabular^y^ mówimy o ich wielkim ładunku poetyckim, liryzm jednak nie jest wówczas ich kryterium rodzajowym j

Film animowany)

Film animowany nie jes^ samodzielnym rodzajem genologicM ⁿy^m sztuki filmowej, jest filmem ró^nfącym się od innych techniką zdjęć, fikn animowany jest więc metody twórczo-techniczną; może' być za| filmem-fabutenrym^GŁńy Walta Disneya), filmerrmp^lyclcim (wspomniu« ne wyżej filmy Borowczyka, Lenieli Szczechujy), może być z powodził niem stosowany w gatunkach dydaktycznych

^nurt.y. Nw animowanego to filmy rysunkowi (ożywieffie meruchomych rysunków^ _oraz fii_my lalkowe i ma kietow e^(ożywienie nieruchomy.^ talek i przedmiotów). Technik* animacyjna rozwija się jednak nie^_ykle bujnie, toteż stosuje się różu# metody, animuje się ciągle nowe Przedmioty i obiekty, a także stosuj* różnego rodzaju zabiegi wykony w,_{wprost na} taśmie filmowej przog określoną obróbkę chemiczną lub termiczną, wydrapywanie taśmy ii p, Film animowany, bogaty w możli\^_ości tematyczne i twórczo-techniczmi, realizowany jest z myślą o odbiorczy dziecięcym (baśnie, animowane !'IU my fabularne), ale i o odbiorcy dorosłym, zwłaszcza w nurcie anirno* wanego filmu poetyckiego.

-WESTERN — OPIS GATUNKU

Spośród wielu różnorodnych filmów do charakterystyki gatunku £■ bularnego i jego konwencji wybraliśmy western. Zdecydował o tym fakl₍ że gatunek ten jest przez swą popularność i niezwykłą żywotność swtfl rodzaju fenomenem socjologiczny^_m ^ psychologicznym oraz to, ■ właśnie na jego przykładzie probi,_em konwencji gatunkowej rysuje |I bardzo wyraziście, łatwo też dostr_zec wewnętrzne przeobrażenia, jakltN uległ w swym procesie rozwojow-y_m

W.es tern,.........zwany też filmem cowboy skim, _y zrodzoM

w Stanach Zjednoczonych, należy yj₀ najwcześniej powstałych i skry stu II^: zowanych gatunków filmu fabularnego o wyraźnym rodowodzie poety 111 ludowej epopei głównie dlatego, ż^ jego bohaterowie i ich czyny zdobyły wymiar legendy. Bogaty i burzlivyy rozwój westernu pozwala wyjaśnili dwie jego odmiany: pierwszy — ^ _przewagł, _coq| rpldio-historycznyi l._t

I/,w. western    lny, lilii iy A I dlflUgl •— z przewalił coćll filmu

sensacyjnego, dlii lil)óri'Hii wal,n nowa unogdota jest tylko pretekstom do ukazania przygody, <•/.«;?iL«>, zwłaszcza w ostatnich latach, nasycono] okrucieństwem, western klasy B. W podjętej próbie charakterystyki gatunku, jego cech głównych — konwencjonalnych i jego przeobrażeń uwadze poddać należy obie jego odmiany.

Za prekursora gatunku uważa się SE. Portera_?> który w roku 19011

/.realizóiMł film.....NapaW ~ńa" express. Pierwotną" formę gatunku, właśnie

filifTSówBóySći, wprowadził G. ^derson_ę>ktdfy stworzył postać legendarnego cowboyar®fynnegp Brancho Billa (lata 1907—1914). Film cowboyski iua~w swej budowie i stylu cechy widowiska ludowego i uznawany jest za SWoistąTamery kańską wersję ćommedii dell’arte. Typową formę westernu ukształtował w latach 1911—1915 T. Ince,'autor stu kilkudziesięciu westernów, w którego filmach występował słynny W. Hart, tworząc typową i postać bohatera westernu. W dalszym swym rozwoju western przybrał npostać standardowego i komercjalnego widowiska, powstawała ogromna ilość^-westernów owej klasy B, ale jednocześnie szereg ambitnych po-SyejTtego gatunku, realizowanych m. in. przez tf. Forda (Żelazny rumak l,l)24)”l?K. Vidora (Czarny■ legion 1935). Wreśzeie powstaje western M swej Klasycznej formie i roli epopei amerykańskiej, którego idealnym |irzykła3ein~jest zrealizowany w 1939 roku Dyliżans J. Forda, reżysera Uważanego z,a klasyka tego gatunku. Po II wojnie światowej western Binerykański zaczyna bogacić się o elementy historyczne, społeczne, |#iiycholQgi£zne, wreszcie głęboko moralne — rodzi się wówczas określenie _l,nadwestemu”(\sygnalizujące nowe walory i jakość tego gatunku. 1 tak ftp. twórczość Johna Forda, którego Dyliżans i Miasto bezprawia (194(1) *\jwuża się za pozycje klasyczne, uznać można za swoisty probierz przemian, jakim uległ western. W filmie Człowiek, który zabił Liberty V«lancę’a (1961) John Ford poddaje swoistej dęmitologizacji mity, których mmi był twórcą — nie ma ną przykład w tym filmie już jednowymiarowych bohaterów, sprawiedliwość, i. uczciwość nie ma swej dawnej jedno-inaczności i nie one zostają nagrodzone. W Jesieni Cheyennów (1964) Ibrda dostrzegamy szczególnie silnie to, czym western zawsze dla Amerykanów był', to znaczy historie własnego narodu. W filmie tym jest to Jcilnuk historia odmitologizowana, pokazanó ^śzcZególnie krwawy epizod H procesu ni^^ehx§r'IńSian przez" białych zdobywców Zachodu. Motyw I. n podejmowany jest w westernach ostatnich lat szczególnie często, ■fBtcrn stał się amerykańskim filmem historycznym, w którym poszu-lllije się rodowodu narodu i w którym historia poddana zostaje ocenie. P'IIiii A. Polonsky’ego Był tu Willie Boy (1968) pozwala zwrócić uwagę lat Inną, nową~cecKę tematyki westernowej. Anegdota staje się nosiclo-■6111 treści wykraczających poza określony konwencją i tradycją kon-■§Jcńl; historyczny — okrutna I krwawa w filmie tym opowieść o ściga-Pftyiu przez białych Melywlr zawiera w nolilc treści uogólniające problfi*

147