21530 Zdjęcie0266 (4)

CIAŁKO ŻÓŁTE

Ciałku żółte (tiir/uis httciuu) powstaje w miejscu pękniętego pęcherzyka jajnikowego ok. 15 dnia cyklu jajnikowego. Jeszcze przed owulacją błona IMKlsIawna warstwy ziarnistej oraz komórki wewnętrznej warstwy osłonki pęcherzykowej wnikają między komórki pęcherzykowe warstwy ziarnistej. Po owulnuji jięcłierz.yk się zapada, a grupy komórek wewnętrznej warstwy osłonki wnikają jeszcze głębiej międ/y komórki warsLwy ziarnistej. W jamie pękniętego |tęcliur/yka powstaje skrzep krwi, do którego wrasta tkanka łączna zrębu. Jednocześnie komórki ziarniste zmieniają się w komórki lutclnowe, a komórki warstwy wewnęlrzjiej osłonki w komórki pnrnłutcinowe(ryc. 24.6). Geneza ciałka żółtego określa jego strukturę. W środku znajduje się wyspa tkanki łącznej luźnej (po/oslnłnść skrzepu krwi przcruśnięlcgo tkanką łączną), którą otacza gruba wnislwn komórek luteinowycli pokryła od zewnątrz lącznotkankową torebką, zawierającą liczne naczynia krwionośne. Od strony torebki wnikają między komórki luteinowe komórki pn ml u lei nowe.

Komórki liitduowe mają średnicę ok. 30 pm, są wielobocznc i mają okrągłe jądra. Są lo typowe komórki syntetyzujące steroidy. Syntetyzują i uwalniają jeden z żeńskich hormonów płciowych — progesteron. Mają rozbudowaną gładką sinlcczkę śródpluzmalyc/.nq i aparat Golgiego, liczne mitochondria, o kaiia lik owa tych grzebieniach oraz. bardzo rozbudowany system wypustek cytoplazmntycznych, a także liczne kropelki tłuszczu i ziarna żółtego barwnika

H)t. MO) Mikrululograliu Iragmciilu ułHka żółtego (Cż) Strzałki czarne nokaznjii komórki luiunowc, strzałki jasne - komórki paraltileinowc T — torebka lijcznolkankowa, 'II — tkanka ląt-zjia wcwiiąli/ ualka żółtego powstała na miejscu ikrapif krwi pękniętego pęcherzyku jajnikowego, S -- sinusoida.

— lipochromu. "W ciałku żółtym ciążowym, pod koniec ciąży, w cytopUr/mie komórek lnleinowych pojawiają się pęcherzyki wydzielnicze zawierające rclnk-synę — hormon zmieniający chrząstkozrosl spojenia łonowego we wlókmv/ro*ł. ■ Pozwala to na zwiększenie Średnicy kanału rodnego w czasie porodu.

Komórki paraluteinowe mają średnice ok. 15 pm j cechy komórek syntetyzujących steroidy. Przypuszcza się, że mogą uwalniać estrogeny.

Czynność ciałka żółtego. Główna funkcja komórek lulcinowycli polega na syntezie i uwalnianiu żeńskiego hormonu płciowego progesteronu. Wyjściowym subslralcm dla syntezy progesteronu jest cholesterol, który może hyc syntetyzowany z octanu lub może się dostawać do komórek lutcmowych /. 1 rwi Z cholesterolu powstaje prcgnenolon, a z niego progesteron.

Progesteron jest żeńskim hormonem płciowym, którego glówim rola polega ńhi ' ,

1)    przygotowaniu błony śluzowej macicy do przyjęcia zarodka;

2)    utrzymaniu tego stanu macicy w czasie ciąży;

3)    przygotowaniu gruczołów sutkowych do wydzielania mleka.

Progesteron jest uwalniany u kobiety niccięźarncj i komórek lulehuiwych

ciałka żóilego, a w czasie ciąży także z komórek syncytiotrofoblast u kosmówki. Progesteron jest prekursorem androgenówi kortykosteroidów nad nerc/a i dlatego jest także wytwarzany w niewielkich ilościach przez jądro i korę nmlncrc/n. Komórki htleinowe syntetyzują i uwalniają nie tylko progesteron, lecz także wydzielają hormon peptydowy — oksytocynę i jej hialko transportowe 11 nciiro-llzyuę.

Ciałko żółte powstaje ok. 15 dnia cyklu jajnikowego, a w przypadku braku zapłodnienia istnieje tylko do końca cyklu. Takie ciałko nosi nazwę ciałka żółtego menstruacyjnego (corpiis lulewn nienslrualitmi$). .

Jeżeli następuje zapłodnienie i wszczepienie zarodka do ściany macicy, (o pod wpływem ludzkiej gonadoCrapiny. łożyskowej (ang. human chorlunie gonado-trophin — HCG) j— odpowiednika L1I/PSH — następuje powiększenie i przekształcenie ciałka żółtego menstruacyjnego „w ciałko żółte ciążowe (cor/mit luteum gravi(Iitatis), które wytwarza intensywnie- progesteron t' estrogeny. Począwszy od 6 miesiąca ciąży ciałko żółte ciążowe ulega stopniowej iuwotucji.

Komórki ciałka żółtego menstruacyjnego pod koniec cyklu menstruacyjnego i ciałko żółte ciążowe po porodzie ulegają degeneracji i autolizio, W ich miejscu powstaje łącznotkankowa blizna, nazywana ciałkiem biała wy iii (rorpns tilhirau.s), która po kilku miesiącach zanika.

A frezja pęcherzyków,, :

Spośród ok. 400 Lysięcy pęcherzyków pierwotnych obu jajników kobiety w okresie pokwitania tylko ok. 400 przekształca się w pęcherzyki dojrzałe i wydala owocyty II rzędu w czasie jej życia reprodukcyjnego* Około 99% pęcherzyków jajnikowych stanowi zatem rezerwę, która nie jest spożytkowania. Pęcherzyki te degenerują się (wyrodnieją) i zanikają w procesie nti/.ywanynt atrezją pęcherzyków. Alrezji podlegają pęcherzyki, pierwotne i |>ęchcr/.ykj wzrastające. W życiu płodowym i w dzieciństwie alrezji podlega wiele pęcherzyków pierwotnych. W jajnikach kobiety wżyciu reprodukcyjnym w każdym cyklu

4H9