22 23 (10)

, Skóra tłusta występuje przeważnie u osób młodych, zaś z Wieśkiem przechodzi w skórę mieszań^ Dlatego też bardzo często traktuje się ją jako stan przejściowy. Jest to jednak pogląd całkowicie błędny. W wielu przypadkach cera tłusta pielęgnowana jest niedostatecznie lub wręcz nieprawidłowo. Najnowsze badania wykazały, że ponad 40 % kobiet w Polsce ma skórę skłonna do świecenia i nadmiernego przetłuszczania.^rTego typu skóra powstaje wskutek nadczynności gruczołów łojowych. Znajduję się one na całej powierzchni ciała z wyjątkiem dłoni i stóp i zasadniczo występują w połączeniu z mieszkiem włosowym. Są jednak wyjątki: np. gruczoły zlokalizowane na czerwieni wargowej, górnych powiekach lub brodawkach sutkowych. Mają one ujście bezpośrednio na powierzchni skóry. Rozmieszczenie gruczołów łojowych na skórze nie jest jednakowe. Największe ich skupiska znajdują się na twarzy w okolicy czoła, nosa i brody),

Przyczyny nadmiernej aktywności gruczołów łÓjowych mogą być rozmaite. [Bezpośredni wpływ na poziom tłuszczu w skórze ma funkcjonowanie układu hormonalnego. W okresie dojrzewania u wielu osób występuje skłonność do nadprodukcji łoju czyli łojoto-ku. W przypadku kobiet organizm wytwarza różne ilości łoju w zależności od fazy cyklu miesiączkowego.

[Męskie hormony płciowe (testosteron) wpływają na powiększenie gruczołów łojowych i wzmożenie wydzielania łoju oraz zgrubienie warstwy rogowej naskórka, natomiast żeńskie (estrogeny) wywołują skutek odwrotny: hamują wydzielanie łoju i zmniejszają grubość warstwy rogowej^

Prawdopodobnie u ludzi 'źe skłonnością do łojotoku występuje szczególnie dużo receptorów testosteronu na ściankach mieszków gruczołów łojowych. W tym wypadku bardzo ważne są

uwarunkowania genetyczne|Ponadto stan skóry w dużej mierze zależy od takich indywidualnych parametrów jak: wiek. płeć, styl życia, zawód, przeżyte sytuacje stresowe i przebyte choroby. Wpływ na pracę gruczołów łojowych ma również nieodpowiednie odżywianie, zanieczyszczenie środowiska czy przyjmowane le-karstwa.^Lekarstwa, które wydzielane są przez gruczoły łojowe

(np. witamina B12, jod, barbiturany) powodują ich drażnienie i

6

tym samym zwiększenie wydzielania łoju. Zle dobrane kosmetyki mogą być przyczyną nadprodukcji seburn^ tiera tłusta jest gruba, szaro - ziemista lub żółtawa, świeci się i zazwyczaj jest źle ukrwiona. Łatwo na niej dostrzec rozszerzone pory, w których ujściach znajdują się czarne punkty, tzw. zaskórniki. Są to czopy rogowe zatykające ujścia gruczołów łojowych. Dawniej sądzono, że czarna barwa zaskórnika pochodzi z odkładającego się brudu. Obecnie istnieją na ten temat dwie teorie. Jedna głosi, iż przyczyną czarnego zabarwienia jest utlenianie, stanowiącej część składową zaskórnika, keratyny (substancji rogowej). Druga, mająca więcej zwolenników, teoria zakłada, ze zabarwienie zaskórników zależy od obecności melaniny (czarnego barwnika skóry), przedostającej się z warstwy podstawnej naskórka.

Obok klasycznych czarnych zaskórników wyróżnia się tzw. białe zaskórniki, które w swojej istocie są zamkniętymi cystami wypeł-r ii wydzieliną łojową. Często z zaskórników rozwijają się

Skóra tłusta jest odporna na zmiany atmosferyczne, na agresywne działanie związków powierzchniowo czynnych (mydło, detergenty). Jest jednak bardzo podatna na infekcje i zakażenia ropne. Przy pielęgnacji cery łojotokowej należy ściśle przestrzegać zasad higieny, aby uniknąć infekcji oraz powikłań w postaci trądzi-ka .[podstawowym błędem w pielęgnowaniu skóry tłustej jest stosowanie agresywnych, odtłuszczających kosmetyków. Stwierdzono, że odnowa łoju jest szybka właśnie wtedy, gdy jest on często usuwany z powierzchni skóry, co może mieć znaczenie w nasileniu łojotoku. Skóra pozbawiona płaszcza ochronnego dąży do jego jak najszybszego przywrócenia i aktywuje gruczoły łojowe do przyspieszonej syntezy sebum.

23