233

5.4. REZONANSOWE UKŁADY KOMUTACJI WEWNĘTRZNEJ 233

Rys. 5.15. Układ z samokomutacją: a) schemat układu; b) przebiegi czasowe napięć i prądów

chwili t₂, polaryzując 7j w kierunku wstecznym. Prąd i ze źródła prądu stałego przestaje płynąć po wyłączeniu diody D,. Energia zmagazynowana w indukcyj-nościach obwodu obciążenia rozładowuje się przez diodę D₂.

W układach tyrystorowych o komutacji wewnętrznej prąd kondensatora w procesach komutacyjnych ma zwykle postać impulsu zbliżonego do półfali sinusoidy, zależnie od wartości współczynnika tłumienia (R/2L) i częstotliwości kątowej rezonansowej 1 /*JLC obwodu. Obwody komutacyjne o małych współczynnikach tłumienia mają duże znaczenie w zastosowaniach praktycznych, gdyż umożliwiają; wytworzenie impulsu prądowego o wartości znacznie większej niż prąd obciążenia, skrócenie czasu trwania procesu komutacji i uzyskanie dużych napięć na kondensatorach komutacyjnych również przy małych wartościach napięć źródeł prądu stałego.

Ze względu na charakter przebiegów komutacyjnych można wyróżnić: układy z indukcyjnością w obwodzie zasilającym tyrystor główny (w obwodzie obciążenia) i układy z indukcyjnością w obwodzie kondensatora komutacyjnego (poza obwodem obciążenia).

W układzie na rys. 5.16a tyrystor włączany sygnałem bramki zasila obwód obciążenia o rezystancji R, indukcyjności L i napięciu źródłowym E. Energia magnetyczna obwodu obciążenia jest rozładowywana przez diodę D₂.

Do wyłączania tyrystora jest wykorzystywany obwód komutacji, składający się z kondensatora C_K, łącznika S, którym jest zwykle dodatkowy tyrystor, oraz dławika L_K2, włączanego w szereg z tyrystorem głównym 7j. Przed zamknięciem obwodu komutacji łącznikiem S kondensator musi być uprzednio naładowany do napięcia U_co o kierunku oznaczonym na schemacie. Zamknięcie obwodu komutacji powoduje rozładowanie kondensatora C_K przez indukcyjność rozproszenia tego obwodu. Wraz ze wzrostem prądu rozładowania kondensatora i_c maleje prąd tyrystora i_T1, przy czym suma tych prądów jest równa prądowi obciążenia /. Po wyłączeniu tyrystora 7j, tzn. gdy prąd jego zmaleje do zera, prąd i_c kondensatora nadal wzrasta, osiągając wartości większe od prądu obciążenia. Prąd równy różnicy (i_c — I) zamyka się w obwodzie diody D₁. W chwili wyłączenia tyrystora 7j zmieniają się parametry obwodu rozładowania konden-