254 255 (3)

rn. sole u*

m. gracilis

m adductor magnus

m. gaatrocnemius

m. flexor dJgiłorum longus

m. tibialis post.

n. tibialis

n. iemoralis m. pcctineus m. udduclor longus

m. rectus iemoris m. stirfa:ii/s

m, vastus tnediaiis

Ryc. 135. Punkty motoryczne. Kończyna dolna (strona przyśrodkowa)

Ryc. 136. Przekrój przez płytkę motoryczną (wg Bochenka-Reicher)

Punkt motoryczny mięśnia (tzw. „punkt wybrany") jest miejscem wykazującym znaczną pobudliwość na działanie impulsu prądu. Anatomicznie odpowiada on miejscu, w którym gałązka nerwowa wnika w mięsień i znajduje się najbliżej powierzchni pod skórą. Mięsień może mieć jeden lub więcej punktów motorycznych. W punkcie tym (wg Coersa) istnieje duża koncentracja „tzw. płytek motorycznych mięśnia”.

Obwodowy nerw ruchowy zaopatrujący mięsień składa się z neury-tów (czyli włókien osiowych, tzw. aksonów). Komórka nerwowa ze swymi wypustkami (dendryty i neuryt) tworzy neuron. Zadaniem neuronów jest przewodzenie bodźców. Dochodząc do mięśnia szkieletowego włókno osiowe traci swą rdzenną osłonkę i wnika do mięśnia tworząc pęczek neurofibrylli rozgałęziający się zgrubieniami i pętlami w mięśniu, tworząc tzw. płytkę końcową, czyli motorycz-n ą (end-plate). (Ryc. 136). Wielkość płytki może być różna. Jedna płytka może unerwiać dużą ilość włókienek mięśnia. Duże mięśnie zawierają znaczne ilości płytek motorycznych i mogą być one unerwione przez gałązki tego samego aksonu, względnie może istnieć wiele płytek zaopatrzonych przez różne aksony (z różnych odcinków rdzenia).

Stymulacja mięśnia lub nerwu uzyskana przez nagłe włączenie prądu (np. pojedynczego impulsu prądu) jest spowodowana (wg teorii Nernsta) przez nagłą zmianę koncentracji jonów na otoczce komórkowej, która stanowi jak gdyby granicę pomiędzy płynem zawartym w szczelinach tkankowych a protoplazmą komórki. Zmiana koncentracji jonów zachodząca w tych środowiskach zależna jest od natężenia prądu i czasu trwania jego przepływu (czyli od wartości i.t.). Zależnie od użytej mocy prądu w warunkach fizjologicznych otrzymamy proporcjonalnie do siły bodźca skurcz mięśnia.

Stymulować możemy mięśnie prążkow^rane i gładkie.

Normalny mięsień odpowiada na bodziec prądu galwanicznego błyskawicznym skurczem w chwili zamykania i otwierania obwodu prądu (impulsy prostokątne). Prąd faradyczny (impulsy trójkątne o wartości czasu 1 ms) wywołuje stan skurczu tężcowego w okresie swego przepływu.

W warunkach chorobowych, gdy unerwienie mięśnia jest częściowo uszkodzone, stwierdzamy niedowład, a mięsień całkowicie odnerwiony wykazuje stan porażenia. Stymulacje stosujemy w^r leczeniu porażeń, niedowładów, zaników i osłabienia mięśni.

Przyczyną porażeń i niedowładów mięśni są uszkodzenia w układzie nerwowym ośrodkowym i obwodowym.

Rozróżniamy tzw. porażenia wiotkie i porażenia spastyczne. Występują one w zależności od umiejscowienia uszkodzenia w układzie nerwowym.

Porażenia mogą być całkowite, gdy mięsień nie jest zdolny do wykonywania swej funkcji, lub częściowe, czyli tzw. niedowłady.

255